نقش زنان در سلامت خانواده و جامعه واقعیتی انکارناپذیر است که به گواه تاریخ چه در جایگاه مادری و همسری چه به عنوان عضوی از جامعه همواره در پیشبرد اهداف جوامع ایفای نقش کردهاند، همانطور که در بحبوحه کنونی کرونا، این ایفای نقش را در عالیترین شکل خود در عرصه های مختلف به نمایش گذاشتهاند.
«عطیه قشونی» مدیر عامل مؤسسه صیانت از حقوق زنان در یادداشتی برای پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، درباره نقشآفرینی زنان در مهار بحران کرونا، نوشت: اکنون که بحران کرونا ساحت زنان،مردان و کودکان را درنوردیده، خانواده اولین نهاد اجتماعی است که نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا میکند و زنان بهعنوان رکن اصلی خانواده تا حد قابلتوجهی میتوانند، نقش بسزایی در حفظ سلامت افراد خانواده و پیشگیری و مقابله از بیماری کرونا داشته باشند؛ چراکه زنان ستون اصلی جامعه و سیاستگذاران نهاد ارزشمند خانواده هستند و تصمیمگیریهای هوشمندانه آنان میتواند به رویارویی هرچه قویتر در مقابل هر بحرانی بینجامد، بنابراین استراتژیهای زنان برای مهار کرونا در خانه و خارج از خانه دارای اهمیت بسیار ویژهای است.
همچنان که حساسیت نحوه حضور و مشارکت زنان، طی ماههای اخیر بیشازپیش دیده میشود؛ چه زنانی که در نقش پزشک، پرستار و بهیار فعالیت میکنند و چه آنانی که در جایگاه مادر، همسر یا معلم به ایفای نقش خود میپردازند.
بنابراین این شرایط میتواند فرصتی برای بازنمایی نگاه اجتماعی به توانایی زنان و حرکت به سمت نگاهی به نقشآفرینی مؤثر آنها باشد. نگاه به مهارتهای زنان بهعنوان عاملان مؤثر در مدیریت بحران و حتی حین بحران نشان میدهد که زنان همواره از تواناییهای وجودی و اکتسابی خود برای مدیریت بحران در خانه و جامعه استفاده میکنند. نمود بارز این مشارکت مسئولیتمدارانه و همدلانه زنان در شرایط سخت و بحرانی کنونی را می توان در روحیۀ سرشار از عاطفه و توان مراقبتی پزشکان، پرستاران و بهیارانی مشاهده کرد که چگونه کشور را در آغوش خود پرستاری میکنند و در سطح اجتماعی زنانی که بهصورت خودجوش فعالیتهای داوطلبانه انجام میدهند و مادران و همسرانی که مشفقانه خانواده را هدایت میکنند.
همچنین نقش زنان بهعنوان رکن اساسی خانواده در شرایط بحرانی جامعه بهعنوان همسر و مادر، در برقرار کردن شرایط مساعد از ارزش والایی برخوردار است، به گونهای که بار اصلی مدیریت اضطراب و جلوگیری از ایجاد ضعف در خانواده و به طبع جامعه، در حین بحرانها بر دوش آنان است؛ در واقع باید گفت مدیریت زنان در خانواده آغاز مدیریت اجتماع میباشد. زنان در شرایط کنونی با مراقبت از خانه و خانواده با بالاترین دقت ممکن برای حفظ اولویت رعایت مسائل بهداشتی، بازتعریف مفهوم خانه به تنها جای امن و لذتبخش در دنیا، انگیزهبخشی به اعضای خانواده از طریق تجربه فعالیتهای جدید، شاد و لذتبخش در خانه در راستای مدیریت ترس و استرس، عواطف و احساسات اعضای خانواده و جامعه، تلاش برای حفظ افکار مثبت، توجه به سلامتی و حفظ رژیم غذایی مناسب در راستای محافظت و تقویت سیستم ایمنی اعضای خانواده، مدیریت امکانات و الگوی مصرف مناسب لوازم و مایحتاج خانه بهمنظور تعادل هزینهها و رعایت بیشتر فاصلهگذاری فیزیکی، نظارت و رسیدگی به امور تحصیلی فرزندان، آموزش و تلاش برای ترویج فضایلی همچون قناعت، نوعدوستی و....، خلاقیت و نوآوری در ارائه زیباییهای فضای خانواده و اتخاذ استراتژیهای مشارکتی برای کمک به حل تعارضات به شکلی مسالمتآمیز، نقش بسیار مهمی را در خانواده ایفا میکنند.
در این شرایط نیز باید به نقش بسیار پررنگ زنان در محیط اجتماع اشاره کرد؛ به طوری که گروهی از آنان شاغل در کادر آموزشی هستند که این روزها بهمنظور عدم توقف فرایند آموزش و یادگیری با روشی متفاوت، بهصورت مجازی و غیرحضوری، کلاس درس با دانشآموزان و دانشجویان خود را تجربه کردند و با وجود شرایط از قبل پیشبینی نشده، شاهد حضور مسئولانه و صمیمانه آنها در حد امکانات فراهم شده بودهایم. گروهی دیگر نیز با استفاده از ظرفیت فعال خود، بهصورت خودجوش و گاهی حتی با امکانات خودشان مبادرت به خدمات اجتماعی کردهاند و به اشکال مختلف همزمان به همنوعان خود کمک کردهاند و گروه دیگر از زنان که در کادر درمان و پزشکی کشور مشغول فعالیت هستند، در صف اول مقابله با ویروس کرونا قرار دارند.
برایناساس، میتوان پذیرش مسئولیتهای سنگینی که امروز با همراهی و مشارکت قدرتمند زنان اتفاق میافتد را مصداق دیگری از خویشتنداری زنانه دانست و نشانهای از نقاط قوت و توانایی فردی زنان در پایبندی و عمل به ارزشها و فضیلتها.
در واقع، سنگبنای اثربخشی زنانه این روزها در فضای خانواده، شغل و جامعه بر پایه اعتماد به زنان بازتولید شده است و این اقتدار دانش و آگاهی بهعنوان دستاورد دهههای اخیر در زنان، پیامدهای خود را در دایره فهم اجتماعی از موقعیت زنانه نیز نمایان میکند.
در پایان باید گفت امروز رسالت بانوان در عرصه خدمت به خانواده سنگینتر از هر زمانی نمایان شده است؛ چراکه بانوان با تدابیر شایسته خود نقش مؤثری در مدیریت اضطراب بهعنوان یکی از راههای مقابله، پیشگیری و کنترل از این بیماری را دارند. به همین سبب باید تمام تلاش خود را بر این مسئله معطوف کنند و باید از هر فرصتی برای دلپذیرتر کردن محیط خانه و جامعه استفاده کنند.