اوایل سال جاری میلادی، حامد کرزای شرکت‌های امنیتی خارجی را به برپایی "مافیایی اقتصادی" در سایه قراردادهای تجاری خود متهم و از فعالیت هشت شرکت امنیتی خارجی از جمله بلک واتر که اکنون با نام "زی" شناخته می‌شود، جلوگیری کرد.

ماه گذشته، دو گارد امنیتی سابق بلک واتر به اتهام قتل دو شهروند افغان در سال 2009، در دادگاهی در امریکا محاکمه شدند. پیمانکار امنیتی امریکایی زی/بلک واتر مسئولیت حملات هوایی غیرقانونی امریکا را که به کشته شدن بسیاری از غیرنظامیان در پاکستان و افغانستان انجامیده، بر عهده دارد.

زی/بلک واتر به انجام عملیات‌های نظامی می‌پردازد که ارتش‌های معمول طبق قوانین بین‌المللی اجازه انجام آن را ندارند.

دنی شکتر، سردبیر اجرایی "مدیا چنل" در گفت‌و‌گویی اختصاصی با پرس تی وی به بررسی نقش پیمانکار امنیتی زی/بلک واتر در جنگ افغانستان پرداخته است؛ که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:

 جناب آقای شکنر آیا از تصمیم حامد کرزای رییس جمهور افغانستان درباره پیمانکاران امنیتی خارجی تعجب کردید؟

 خب، فقط می‌شود گفت که جرات به خرج داده است. کمی شگفت‎آور بود، چون او به امریکا و کمک‌های آن وابسته است. از طرفی خودش درگیر یک جنگ کوچک با امریکا بر سر مساله فساد مقامات دولت است، و الان و شاید به درستی تقصیرها را گردن پیمانکارها انداخته است. می‌دانید که این پیمانکاران هر جا که رفته‌اند رسوایی به بار آورده‌اند، از جمله در عراق، که بلک واتر 7 نفر را در آن جا کشت. الان وضعیت به گونه‌ای است که کرزای برای حفظ حاکمیت کشورش باید عملیات‌های شرکت‌‌های خارجی مثل بلک واتر و دیگر پیمانکاران امنیتی را به کنترل خود درآورد. امریکا از این اقدام خوشش نمی‌آید چون خیلی به این شرکت‌ها وابسته است، حتی با وجود تمامی این وقایع، امریکا قرارداد خود با بلک واتر را به مدت 5 سال دیگر تمدید کرده است. بلک واتر هم در این ماجرا میلیون‌ها دلار به جیب زده است. بسیاری از افراد این شرکت‌ها خود مقامات نظامی سابق ارتش امریکا هستند که کار خود را رها کرده‌اند و حالا در بلک واتر با حقوق بیشتری مشغول به کار شده‌اند. وضعیت این طور است که این شرکت‌ها از بغل جنگ سودی به جیب می‌زنند، حالا کرزای می‌گوید، دیگر بخور بخور بس است. ولی آیا واقعا او می‌تواند حرفش را عملی کند؟ نمی‌دانم.

جناب شکنر، پشت این حرف کرزای که بخور بخور بس است، چه معنایی نهفته است؟ یعنی می‌خواهد استقلال رای خود را از امریکا نشان بدهد یا ماجرا چیز دیگری است؟

 خب، اتفاقات بسیاری در جریان است. ماجرای ورشکستگی کابل بانک را که می‌دانید، 300 میلیارد دلار گم شده، برادر خود کرزای در این ماجرا دست داشته، بعضی‌ها حدس می‌زنند که خود کرزای هم به نحوی در این قضیه دست داشته است. تلاش بسیاری برای تحقیق و بازرسی در این مورد صورت گرفته. وقتی دایره تحقیقات به دفتر کرزای و برادرش نزدیکتر شد، او سعی کرد این تحقیقات را متوقف کند. برای همین، خود کرزای هم هدف تهدید و حمله است. اما مساله پیمانکاران سر زبان مردم افغانستان است، مخصوصا در شمال پاکستان، چون آن‌ها به پیمانکاران به چشم کابوی‌ها نگاه می‌کنند. هیچ کس جلودارشان نیست. با قواعد خودشان بازی می‌کنند. به حقوق بشر احترام نمی‌گذارند. و در نتیجه، در بسیاری از فجایع دست دارند. برای همین کرزای با متوقف ساختن فعالیت آن‌ها، می‌خواهد محبوبیت خود را افزایش می‌دهد.

به قراردادهای پرسودی اشاره کردید که در گذشته به بلک واتر پیشکش شده است، یکی هم که اخیرا منعقد شد. میلیاردها دلار و انواع و اقسام اسم‌ها. زی یکی از آن‌هاست. چرا با وجود این که این پیمانکاران سابقه بسیار بدی دارند، امریکا همچنان هوای آن را دارد؟

این شرکت‌ها گران‎قیمت‎ند و تا دلتان بخواهد پرهزینه. با این همه از بوروکراسی دولتی کم‌هزینه‌ترند. می‌دانید که قوانین دولتی در خصوص ارتش، باید به تصویب کنگره و دیگران برسد. اما این شرکت‌ها در فضایی خاکستری قواعد و قوانین خود را ترتیب می‌دهند و سیاست‌ها و دستورالعمل‌های خاص خود را تعیین می‌کنند. برای همین، دولت امریکا به نوعی ترجیح می‌دهد با آن‌ها طرف باشد چون آن‌‌ها این محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی را ندارند. پیمانکاران همیشه همین کار را می‌کنند. ارتش سایه درست می‌کنند. اگر اشتباهی رخ بدهد، می‌گویند کار ما نبود، کار کس دیگری است.

 منظورتان این است که نفع واشنگتن در کار با این افراد است؟ چون شما می‌گویید که آن‌ها اصولا به دنبال بهانه و سرپوشی هستند تا در پس آن پیمانکاران به اعمال کثیف خود ادامه دهند؛ چون پیمانکاران بصرفه‌ترند.

بله. فکر نمی‌کنم مساله سود در کار باشد ولی مساله بودجه و هزینه هست. دولتمردان باید در حیطه محدودیت‌های بودجه‌ای خود حرکت کنند و محدودیت‌های خود را دارند. وزارت دفاع سعی دارد تا بعضی هزینه‌ها را کم کند. کنگره در حال تعریف بودجه نظامی است. رییس جمهور درگیر مساله مایحتاج نیروهای نظامی است. ژنرال پتریوس سعی دارد تا طرح افزایش نیروها را عملی کند. خب اگر این افراد ذیل یک نظام سایه که چندان حسابی هم پس نمی‌دهد عمل کنند، برایشان بهتر است و خب اولویت را به همین‌ها می‌دهند. و مشکل در همین جاست. از نقطه نظر مردم افغانستان، این نیروها کاملا بی‌حساب و کتاب و در بسیاری جنبه‌ها غیرقابل کنترلند. برای همین حامد کرزای طوری عمل می‌کند که به مردم افغانستان نشان بدهد قدرتی دارد، و بر خلاف تصور بسیاری، فقط یک عروسک خیمه شب بازی نیست.

 از این که واشنگتن در مورد این تصمیم، کمی بیشتر با کرزای راه نیامد، چندان تعجب نکردید؟

خب، ما دقیقا نمی‌دانیم در پس پرده چه می‌گذرد. ما نقش ایکنبری سفیر امریکا و دیگر افرادی که منافع مردم امریکا را در افغانستان نمایندگی می‌کنند، نمی دانیم. با وضعیتی طرف هستیم که می‌بینیم خودشان هم نمی‌دانند چه باید بکنند، فساد اداری و دولتی نیز فراگیر و نظام مند است. امریکا در این قضیه زور چندانی ندارد، و این پیمانکاران هم عنان گسیخته‌اند. وضعیت، وضعیت استیصال و یاس است. داریم وارد مرحله‌ای از جنگ می‌شویم که در آن هیچ کاری درست پیش نمی‌رود و ژنرال پتریوس مدام گزارش پیشرفت کار می‌دهد. برای همین شاهد هرج و مرج بیشتری در افغانستان خواهیم بود. ملا عمر در بیانیه‌ای اعلام کرده که عزم راسخی دارند و در مراحل پایانی کار خود هستند. من که شک دارم این شرکت‌های امنیتی، امنیتی برایمان حاصل کنند. من که فکر می‌کنم تمام منطقه را ناامنی فرا‌گرفته است.