آیین و مراسم زیارتی کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا) در پرونده مشترک ایران و ارمنستان در فهرست میراث جهانی قرار گرفت و به عنوان شانزدهمین میراث ناملموس ایران در یونسکو به ثبت رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، محمد حسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در حاشیه پانزدهمین اجلاس مجازی کمیته بین‌الدول میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو ضمن تبریک ثبت این آیین و مراسم زیارتی به جامعه ارامنه، مسیحیان ایران و جهان، روند رو به افزایش حضور سالانه زوار ارامنه و مسیحی از کشورهای ایران، ارمنستان، سوریه، لبنان، هلند، فرانسه، اتریش، آلمان، کانادا و دیگر کشورهای جهان برای برگزاری این مراسم را بیانگر همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام و ادیان مختلف در ایران و نگاه صلح طلبانه ایرانیان در طول تاریخ اعلام کرد.
وی با تاکید بر این‌که در جهان مسیحیت و حتی کشورهای دیگر آیین‌های مذهبی به ندرت با این شکوه و با این تعداد زائر از کشورهای مختلف برگزار می‌شود، در زمینه اهمیت ثبت این آیین گفت: «برگزاری آیین مذهبی سایر ادیان الهی با حضور پیروان این ادیان از دیگر کشورهای جهان در کشوری مسلمان با امنیت کامل و محیطی امن با همکاری تمامی نهادها و دستگاه‌های دولتی و تلاش برای مرمت و نگهداری بناها و آثار تاریخی این ادیان گواه روشن احترام جمهوری اسلامی ایران به پیروان سایر ادیان الهی است.» طالبیان با تشکر از مدیر پایگاه‌های میراث جهانی کلیساهای ایران و مسئول تهیه بخش ایرانی این پرونده و دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی در خصوص آیین و مراسم زیارتی کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا) گفت: «این آیین مربوط به شهادت یکی از دوازده حواریون حضرت عیسی مسیح (ع) به نام تادئوس است که از سال 1954 تا کنون به مدت 66 سال به صورت خودجوش توسط ارامنه شمال ایران در کلیسای تادئوس (قره کلیسا) طی سه روز متوالی در مردادماه هر سال برگزار می‌شود.» وی ضمن تبریک ثبت جهانی دو پرونده «مینیاتور» و «زیارت کلیسای تادئوس» در فهرست میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو ابراز امیدواری کرد ثبت جهانی دو پرونده «عود» و «مهرگان» نیز در آینده نزدیک محقق شود. حسن سپهرفر نیز در اظهاراتی در این رابطه، گفت: ثبت این آیین زیارتی از نگاه ملی و بین المللی نشان می‌دهد که در جمهوری اسلامی ایران به جایگاه اقلیت های دینی و پیروان ادیان الهی توجه ویژه ای وجود دارد. وی افزود: با ثبت این اثر، علاوه بر مشهود بودن حفظ آیین های سنتی و توجه به آن در کشور، از نظر مردم شناسی دینی نیز، توسعه گردشگری مذهبی با نگاه صلح و دوستی به اقوام و ادیان در ایران اسلامی نمایان می‌شود. آیین و مراسم زیارتی کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا) همه ساله طی سه روز متوالی با حضور زوار ارمنی و مسیحی از ایران، ارمنستان و کشورهای دیگر جهان در مردادماه برگزار می‌شود. دو روز اول به رویدادهای فرهنگی از جمله مراسم غسل تعمید نوزادان و کودکان، مراسم عروسی، نذر شمع و غیره در کلیسا و محوطه اطراف اختصاص دارد. در صبح روز سوم مراسم اصلی با نواختن ناقوس کلیسا آغاز می‌شود و اسقف خلیفه‌گری شمال غرب ایران مسئولیت برگزاری این مراسم را به عهده دارد و روحانیان کلیساهای ارومیه، جامع ایروان، اصفهان و تهران به او در برگزاری این مراسم یاری می‌کنند. کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا) در کنار کلیسای سن استپانوس، کلیسای زورزور و دره شام به صورت یک مجموعه درسال 1387 در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. قره کلیسا دومین کلیسای قدیمی جهان و یکی از معتبرترین و پرنقش‌ترین کلیساهای ارمنیان به شمار می‌رود.