مراسم رونمایی از کتب نقض حقوق بشر در کانادا و سوئد امروز سه شنبه 11 اردبیهشت 1403، با حضور معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر و جمعی از اساتید دانشگاه‌ها، پژوهشگران، سازمان های مردم نهاد، اصحاب رسانه و مسئولان ذیربط در ستاد برگزار شد.
به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین الملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، کاظم غریب آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر، با اشاره به اینکه بحث حقوق بشر موضوع مهمی است و از آن مهمتر حمایت و ارتقا حقوق بشر در داخل است، اظهار داشت: یک بُعد، حمایت و ارتقای حقوق بشر در داخل کشور است. بُعد دیگر هم از آنجایی که ما کشوری هستیم که با انگیزه های سیاسی در آماج تهاجمات حقوق بشری از سوی برخی کشورهای مدعی حقوق بشری قرار داریم، از این رو وظیفه داریم وضعیت حقوق بشر در این کشورها را نیز رصد کنیم و ببینیم آیا واقعا این کشورها صالح هستند که در حوزه حقوق بشر دیگران صحبت کنند، گزارش تولید کنند و یا اقداماتی را در مجامع بین المللی انجام دهند؟! رصد و پایش وضعیت حقوق بشر کشورها یکی از اقداماتی است که از سالها قبل توسط ستاد حقوق بشر در دستورکار قرار گرفته است. دبیر ستاد حقوق بشر در ادامه با اشاره به تحولات پس از هفتم اکتبر در نوار غزه و جنایات رژیم صهیونیستی، عنوان کرد: از آن زمان به بعد، رویکرد جامعه بین‌المللی و افکار عمومی نسبت به موضوعات حقوق بشری آنگونه که در مجامع بین‌المللی توسط برخی کشورهای خاص مطرح می‌شود، در حال تغییر است. اگر حقوق بشر و این همه ابزار، معاهدات، کنوانسیون و سازوکارهای بین‌المللی وجود دارد، پس چرا باید در غزه شاهد چنین جنایاتی باشیم و هیچ کدام از معاهدات حقوق بشری نیز موثر واقع نشود؟ حتی یک نشست ویژه برگزار نشد! و یک قطعنامه محکومیت علیه جنایات رژیم صهیونیستی نیز تصویب نکردند. گزارش سالیانه وضعیت حقوق بشر در ایران تدوین و منتشر می‌گردد وی تصریح کرد: این وضعیت سبب نمی‌شود که ما بحث حقوق بشر را کنار بگذاریم و در داخل اقدامی برای حمایت و ارتقا حقوق بشر انجام ندهیم. برای اولین بار قرار است گزارش سالیانه وضعیت حقوق بشر در ایران را تدوین و منتشر کنیم، امیدواریم بتوانیم این گزارش را در نیمه اول سال جاری به افکار عمومی ارائه کنیم. این گزارش یک ارزیابی کلی در حوزه‌های مهم حقوق بشری است که دستاوردها و چالش‌هایمان را بشناسیم. غریب آبادی درخصوص وضعیت حقوق بشر در سایر کشورها نیز بیان کرد: یکی از کارهای ستاد، رصد و پایش وضعیت حقوق بشر در برخی کشورها است. گاهی وقت ها وضعیت حقوق بشر از طریق رسانه‌ها پایش می‌شود؛ اما منابع ما موثق است، هرچند گزارش های رسانه ای در خصوص وضعیت حقوق بشر مهم هستند، اما این رویکرد را تغییر دادیم و منبع را بر گزارش های ساز و کارهای بین‌المللی حقوق بشری گذاشتیم. وی همچنین گفت: تعداد زیادی گزارشگر موضوعی حقوق بشر داریم که راجع به حوزه تخصصی خودشان در رابطه با برخی کشورها گزارش می‌دهند، این گزارش ها را راجع به برخی کشورها در طول دو دهه گذشته جمع‌آوری کرده‌‌ایم. برخی از رویه‌های ویژه که گزارشگران یا کارشناسان مستقل حقوق بشری یا کمیته‌های مبتنی بر معاهدات حقوق بشری هستند، از کشورها بازدید و نتایج آنها را به شورای حقوق بشر گزارش می‌کنند و در مورد آن بحث و بررسی می‌شود که ما آنها را در طول ۲۰ سال گذشته جمع آوری کردیم. دو کتاب بررسی وضعیت حقوق بشر در کانادا و سوئد به زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه ادامه داد: مبنای گزارش ما از سال ۲۰۰۰ الی ۲۰۲۲ است و همکاران ما این گزارش ها را درباره هفت کشور در یک فرآیند طولانی بررسی کردند و هیچ منبع رسانه‌ای و ژورنالیستی در مورد حقوق بشر در رابطه با این هفت کشور مبنای کار ما نبوده است. مبنای کار، گزارش های نهادهای حقوق بشری بوده که اگر گزارش ها منتشر شود، آنها نتوانند به سادگی زیر سوال ببرند. در مرحله نخست، بررسی وضعیت کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایسلند، کانادا، آلمان و سوئد در دستورکار قرار گرفتند؛ مبنای تدوین نیز صرفا بر زبان فارسی نبود و کتاب های مذکور به زبان انگلیسی هم منتشر می شوند. وی ادامه داد: نسخ انگلیسی کتاب بررسی وضعیت حقوق بشر در کانادا و سوئد بزودی منتشر می شود و آن را در اختیار نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، سازوکارهای بین‌المللی حقوق بشری و نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران قرار خواهیم داد تا مورد استفاده و بررسی قرار دهند. زمانی که گزارش های ما راجع به این هفت کشور تمام شد، سراغ گروه دوم کشورها می‌رویم و وضعیت آنها را هم مورد بررسی قرار خواهیم داد. معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه تصریح کرد: کشورهای انتخابی مدعی حقوق بشر و سهیم در اقدامات سیاسی در مجامع بین‌المللی علیه کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران هستند و حداقل کار ما این است که وضعیت حقوق بشری آن ها را بررسی کنیم، آنها علیه ما گزارش و قطعنامه صادر می‌کنند و بانی قطعنامه هستند و طبیعتا ما هم باید در یک رویکرد فعالانه، وضعیت آنها را رصد کنیم و به افکار عمومی داخل و خارج از کشور و همچنین مجامع بین‌المللی سازو کارهای حقوق بشر اطلاع رسانی داشته باشیم. رویکرد ما در حوزه حقوق بشر یک رویکرد تدافعی نیست، هرچند پاسخگویی و دفاع کردن بخشی از راهبرد ما در حوزه حقوق بشر است، اما بعد دیگر سیاست حقوق بشری ما رویکرد فعالانه و تهاجمی است برای آگاهی افکار عمومی هم در بعد رسانه ای و هم برای بخش رسمی و نمایندگی ها در خارج کشور. رویکرد تهاجمی در حوزه حقوق بشر ظرف یک ماه آینده نهایی می شود وی همچنین گفت: ظرف یک ماه آینده رویکرد تهاجمی در حوزه حقوق بشر را نهایی می‌کنیم؛ تصمیم بر این است که در این رابطه سندی تهیه شود که پیش‌نویس آن آماده شده است و امیدواریم تا یک ماه دیگر به دستگاه‌های ذی ربط ابلاغ شود. غریب آبادی با بیان اینکه رویکرد تهاجمی ما ابعاد مختلفی خواهد داشت، عنوان کرد: یک بعد آن بحث رصد و پایش خواهد بود، بعد دیگر آن مطالبه گری فعالانه در صورت نقض حقوق ایران و ایرانیان در خارج از کشور است. مطالبه‌گری از کشورهای مدعی حقوق بشر در رابطه به نقض حقوق کشور در قلمرو این کشورها نیز مطرح است و برنامه های مختلفی در این زمینه طراحی شده و پیگیری خواهیم کرد. انتشار کتب وضعیت حقوق بشری کانادا و سوئد جزو هفت کشور هدف ما است. کانادا کشوری است که خود گرفتار نقض گسترده حقوق بشر است و بیشتر بحث مردمان بومی پررنگ شده است، اما فقط این نیست و اگر عناصر این کتاب را مطالعه کنید، متوجه خواهید شد در حوزه های مختلف کانادا دچار نقض حقوق بشر است و فقط مردمان بومی مورد نقض حقوق بشر قرار نمی‌گیرند و در حوزه های اقتصادی، سیاسی، مدنی و اجتماعی کانادا دچار نقض حقوق بشر در داخل و در رابطه با کشورهای دیگر است. وی یادآور شد: این کانادا همان کانادایی است که هر سال در مورد ایران در مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه حقوق بشری پیشنهاد می‌کند و حداقل کار ما این است که نقض حقوق بشر کانادا را به دیگران بشناسانیم و بگوییم این کشور مدعی حقوق بشر چه وضعیتی در این حوزه دارد. سوئد نیز تا دو سال قبل بانی قطعنامه نصب گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران در شورای حقوق بشر بود. این همان سوئدی است که تبعه ما آقای «حمید نوری» را بیش از چهار سال در این کشور با بدترین وضعیت زندانی کرده و تمام حقوق انسانی وی را به عنوان یک متهم و زندانی به صورت گسترده نقض کرده است و بعد همین سوئد ادعای حقوق بشر می‌کند! معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه در ادامه بیان کرد: ما باید چهره سوئد را هم به مردم خودمان و هم به افکار عمومی و سایر کشورها نشان دهیم. البته حوزه حقوق بشر به قدری پیچیده و سیاسی است که چنین اقدماتی مناسب است، اما موجب تغییر موضع سیاسی کشورها در حوزه حقوق بشر نخواهد شد. زیرا آنها اصلا نگران حقوق بشر نیستند، اگر نگران حقوق بشر بودند باید ضعف اقدامات خود را شناسایی و رفع کنند، اما شاهد چنین اقداماتی نیستیم زیرا حقوق بشر سیاسی شده است. به ابتکار ایران و عدم تعهد، گزارشگر ویژه تحریم های یکجانبه ایجاد شد وی در ادامه گفت: نمونه این موضوع را می توانیم در وقایعی که در دانشگاه‌های آمریکا رخ داده ببینیم که تا روز گذشته ( ۱۰ اردیبهشت) ۹۰۰ دانشجو و استاد را دستگیر کردند و این اعتراضات مسالمت آمیز در رابطه با غزه بود و مربوط به مسائل داخلی آمریکا نبود. نهادهای حقوق بشری در این زمینه کاری نکردند و حتی یک بیانیه سازوکار حقوق بشری در این زمینه صادر نشده است! این در حالی است که ظرف یک هفته گذشته ۳ الی ۵ نامه و بیانیه در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران دریافت کردیم، مگر در ایران چه اتفاقی افتاده است که باید 3 الی 5 نامه و بیانیه دریافت کنیم اما عجیب است که دفتر کمیسر عالی حقوق بشر، شورای حقوق بشر و سازوکارهای حقوق بشری در رابطه با وضعیت آمریکا سکوت اختیار می‌کنند! وی در ادامه در پاسخ به خبرنگار ایران پرس درباره اقدام متقابل علیه کشورهایی که تحریم های ظالمانه را علیه ایران اعمال می‌کنند و احقاق حقوق ایرانیان، گفت: در بحث تحریم‌ها اقدامات بسیاری صورت گرفته، مانند ادبیات سازی گسترده درباره تحریم های یکجانبه از سوی ایران و همراهی کشورهای تحت تحریم در عرصه بین المللی. با ادبیات سازی، اقدام مناسب از سوی سازمان های بین المللی در این زمینه تسهیل می شود؛ اقدام در محاکم ملی و خارجی و اقدام برای سازوکارهای گزارش دهی در مجامع بین المللی تسهیل می شود و مشروعیت تحریم های یکجانبه کاهش می یابد. به ابتکار ایران و عدم تعهد، گزارشگر ویژه تحریم های یکجانبه ایجاد شد و با وجود مخالفت آمریکا و غرب در شورای حقوق بشر قطعنامه های مربوطه درخصوص تحریم ها رای می آورد. وی با اشاره به اقدام عملی علیه واضعان و مجریان تحریم‌ها، گفت: در شعبه ۵۵ دادگستری تهران پرونده های مختلفی تشکیل شده در چارچوب نظام قضایی ایران و پرونده های مختلفی در رابطه با تحریم ها باز شد که برخی به رای رسیده و برخی در حال رسیدگی است. در این رابطه شاکی خصوصی نیز داریم مانند بیماران پروانه ای. در دستگاه قضایی اخیرا یک رویکرد جدیدی را اتخاذ کردیم و آن پیگیری اجرای آرای صادره محاکم داخلی در رابطه با کشورهایی که حقوق ایرانیان و مردم ما را چه در حوزه تحریم، تروریسم و چه در سایر حوزه ها نقض کردند. به عنوان اولین اقدام، محموله نفتی آمریکا در یک کشتی توقیف شد و از این طریق خسارت در پرونده مطروحه باید پرداخت شود. نفس اجرای عدالت بسیار مهم است و باید دادخواهی، محاکمه و صدور رای و بعد همت برای اجرای رای داشته باشیم. یکی دیگر از اقدامات، ائتلاف سازی با سایر کشورها علیه تحریم ها است و کارهای حقوقی و قضایی هم در دستور کار است. در پایان این مراسم، با حضور دبیر ستاد حقوق بشر از دو کتاب «نگرانی‌های حقوق بشری در کشورهای کانادا و سوئد طی دو دهه گذشته از منظر نهادهای بین‌المللی حقوق بشری» رونمایی شد.