به گزارش سایت ستاد حقوق بشر، این مناسبت مهم، سالگرد دو سند برجسته است که حقوق اساسی کودکان را در سطح جهانی تثبیت کردند؛ اعلامیه حقوق کودک، مصوب ۱۹۵۹ و کنوانسیون حقوق کودک، تصویب شده در سال ۱۹۸۹.
این روز به‌عنوان یادآوری قوی از تعهد تزلزل‌ناپذیر برای اطمینان از اینکه به همه کودکان، صرف‌نظر از پیشینه یا شرایطشان، فرصتی برای شکوفایی و دستیابی به پتانسیل کامل خود داده می‌شود. این روزی است برای تجلیل از دستاورد‌های کودکان، دفاع از حقوق آنها، و تاکید مجدد بر مسئولیت جمعی برای ایجاد آینده‌ای روشن‌تر برای آنهاست.
ایده روز جهانی کودک برای اولین بار توسط سازمان بین‌المللی کار (ILO) در سال ۱۹۲۵ مطرح شد.در سال ۱۹۵۴، مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قطعنامه‌ای روز جهانی کودک را اعلام کرد و تاریخ ۲۰ نوامبر برای بزرگداشت تصویب اعلامیه حقوق کودک انتخاب شد.
در قلب روز جهانی کودک این شناخت نهفته است که کودکان صرفا دریافت‌کنندگان منفعل مراقبت و حمایت نیستند، آنها عوامل فعال تغییر هستند و قدرت شکل دادن به سرنوشت خود را دارند. این روز بر اهمیت توانمندسازی کودکان برای مشارکت در تصمیماتی که بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارد، برای تبدیل شدن به اعضای فعال جوامع خود و کمک مثبت به جامعه تأکید می‌کند.
در حالی که پیشرفت‌هایی در حمایت از حقوق کودکان حاصل شده است، چالش‌های مهمی وجود دارد که رفاه میلیون‌ها کودک را در سراسر جهان تهدید می‌کند؛ خشونت، سوءاستفاده، بهره‌کشی و تبعیض همچنان سایه تاریکی بر زندگی کودکان بی‌شماری می‌افکند و فقر، درگیری و عدم دسترسی به خدمات ضروری این چالش‌ها را تشدید می‌کند.
روز جهانی کودک به‌عنوان فراخوانی برای رسیدگی به این چالش‌ها عمل می‌کند؛ این روزی است که باید مجددا به محافظت از کودکان در برابر هرگونه آسیب، اطمینان از دسترسی آنها به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی و ایجاد محیطی که در آن هر کودکی احساس ارزشمندی، احترام و قدرت کند، متعهد شد.
روز جهانی کودک چیزی بیش از یک روز جشن است؛ این فراخوانی برای اقدام همه کشورهاست تا در ایجاد دنیایی که در آن هر کودکی بتواند رشد کند، نقش ایفا کند، سهیم باشند. هر سال در ۲۰ نوامبر، روز جهانی کودک به یاد تصویب کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل در سال ۱۹۸۹ (CRC) - که گسترده‌ترین معاهده حقوق بشر در تاریخ است، گرامی داشته می‌شود؛ مقامات جهان با تصویب این چارچوب حقوقی بین‌المللی اذعان کردند که همه کودکان از حقوق مسلم برخوردارند و متعهد شدند که دولت‌ها این حقوق محافظت و حمایت را تضمین خواهند کرد.
متأسفانه، کودکان امروز در جهانی زندگی می‌کنند که به‌طور فزاینده‌ای با حقوق آنها دشمنی می‌کند؛ برآورد‌ها نشان می‌دهد که ۴۰۰ میلیون کودک – یا حدود یک کودک از هر ۵ کودک – در مناطق درگیری زندگی می‌کنند یا از آن فرار می‌کنند.
بسیاری از آنها مجروح، کشته یا هدف آزار جنسی قرار می‌گیرند، آنها اعضای خانواده و دوستان خود را از دست می‌دهند و برخی از سوی نیرو‌های مسلح یا گروه‌ها مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. بسیاری از آنها چندین بار آواره شده و در معرض خطر جدایی از خانواده‌های خود، از دست دادن سال‌های حساس تحصیلی و از بین رفتن روابط با جوامع خود قرار گرفته‌اند.
سازمان ملل بیش از ۳۱۵ هزار نقض شدید حقوق کودک را در مناطق تحت درگیری بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۲ تأیید کرده است. فراتر از مناطق درگیری نیز حقوق کودکان در معرض تهدید است؛ همزمان شدن این موضوع با سایر بحران‌هایی که حقوق کودکان را نقض می‌کنند، عمیقاً نگران‌کننده است. این‌ها شامل افزایش فقر و نابرابری، شرایط اضطراری بهداشت عمومی و البته بحران جهانی آب و هوا است. از زمان تصویب کنوانسیون حقوق بشر در ۳۴ سال پیش تاکنون، حقوق کودکان همواره در معرض خطر قرار گرفته است.
وبسایت گروه «خشونت علیه کودکان را متوقف کنید» اعلام کرد که بدرفتاری با کودکان سالانه به مرگ زودرس ۸۵۲ کودک زیر ۱۵ سال در منطقه اروپا منجر می‌شود. همه مرگ‌های ناشی از بدرفتاری به‌درستی ثبت نشده‌اند و این رقم احتمالا دستکم گرفته شده است.
طبق گزارش میزان، سیاست‌ها و شیوه‌های ملی در مورد بدرفتاری بین کشور‌ها متفاوت است و دیدگاه منطقه‌ای را دشوار می‌کند. تجزیه و تحلیل نظرسنجی‌های جامعه از اروپا و سراسر جهان میزان سوءاستفاده در جامعه را تأیید کرده است. اعمال این ارقام در مورد جمعیت کودکان در اروپا نشان می‌دهد که ۱۸ میلیون کودک از آزار جنسی، ۴۴ میلیون کودک از آزار فیزیکی و ۵۵ میلیون کودک از آزار روانی رنج می‌برند.