به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین الملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، امیرحسین محبعلی، معاون حقوق بینالملل انجمن تالاسمی ایران در مورد پیگیری حقوقی تحریم دارو برای بیماران تالاسمی، اظهار داشت: ما در سه حوزه شکایت ثبت کردیم و نتایج اولیه‌ای نیز به دست آوردیم؛ حوزه اول، حوزه دادگاه‌های داخلی است که ما شکایتی را در شعبه ۵۵ دادگستری جمهوری اسلامی ایران دعوایی را علیه آمریکا به دلیل تحریم‌های اعمال شده، ثبت کردیم؛ فکر می‌کنم تا یک ماه آینده نتیجه و حکم این دعوا صادر و منتشر خواهد شد.
وی افزود: شکایت دوم، در دادگاه ایالت اورگان آمریکا ثبت شد؛ دادگاه در مرحله بدوی رای به عدم صلاحیت داد و اکنون ما در مرحله تجدیدنظر دعوای خود را ادامه می‌دهیم؛ شکایت سوم را به سازوکار‌های سازمان ملل یعنی شورای حقوق بشر ارائه کردیم؛ شورای حقوق بشر دو مکانیسم دریافت شکایت دارد؛ مکانیسم اول تحت عنوان سازوکار شکایت شورای حقوق بشر معروف است و ما شکایتی را در آن در سال ۲۰۲۱ ثبت کردیم و مکانیسم دوم، سازوکار دریافت شکایت‌ها توسط گزارشگران موضوعی شورای حقوق بشر است که یکی از این گزارشگران موضوعی آلنا دوهان، گزارشگر اقدامات قهری یکجانبه است.
معاون حقوق بینالملل انجمن تالاسمی، میگوید ما هنگام بازدید دوهان از انجمن تالاسمی ایران در جریان سفر سال ۱۴۰۱ به تهران، شکایت و مستندات خود را در هزار صفحه به وی ارائه کردیم؛ علاوه بر آن ما شکایت خود را در سال ۲۰۲۲ در سایت شورای حقوق بشر بارگزاری کردیم؛ شکایت در سطح سازمان ملل در واقع شکایت سوم ما بود که نتایجی هم از آن به دست آمد.
محبعلی، تصریح کرد: ما در موضوع شکایت‌ها دو بحث را داریم؛ بحث اول ما خود آمریکاست که همواره مدعی است که غذا، دارو، خدمات بشردوستانه و تجهیزات حمل و نقل هوایی از استثنا‌های حوزه تحریم‌ها هستند؛ این در حالی است که در عمل، چنین اتفاقی نمی‌افتد، زیرا تحریم بانک‌ها و حمل و نقل به تحریم آن به اصطلاح استثنا‌های در نظر گرفته شدن در قانون خودش می‌شود؛ با در نظر داشتن این موارد از بحث شکایت از آمریکا و وارد کردن استثنا‌های تحریم به عرصه واقعیت انتظار چندانی نداریم؛ چون آمریکا با اعمال تحریم‌های فرا سرزمینی یا ثانویه خود کشور‌ها و شرکت‌های خارج از محدوده قلمرو خود را ترغیب و تهدید به رعایت تحریم‌ها می‌کند.
به گفته وی، بحث دوم در موضوع شکایت‌ها، کشور‌ها یا شرکت‌های اروپایی هستند؛ این‌ها به اصطلاح تبعیت بیش از حد از تحریم‌های آمریکا دارند؛ دوهان از این رویه به عنوان تبعیت بیش از حد یاد کرد؛ این عرصه، عرصه اصلی فعالیت یا تلاش ماست؛ ما اساسا امیدی به آمریکا نداریم و دلیل مراجعه ما به دادگاه ایالت اورگان آمریکا این است که براساس قوانین بین المللی مراجعه مقدماتی به محاکم ملی کشور ناقض شرط اولیه مراجعه به محاکم بین المللی است.
محبعلی، اضافه کرد: در واقع، ما مجبور بودیم که به آمریکا مراجعه کنیم وگرنه می‌دانستیم که دعوای ما در آن جا رد صلاحیت می‌شود و مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد؛ اما جایی که محل نفوذ ماست، بحث تبعیت بیش از حد شرکت‌ها و کشور‌های اروپایی است؛ همان طور که دبیر انجمن تالاسمی ایران اشاره کرد، شرکت «نواتیس» سوئیس و شرکت «روکت» فرانسه در حال تبعیت بیش از حد از تحریم‌های آمریکا هستند و در این چارچوب دارو‌های بیماران تالاسمی را به ایران ارائه نمی‌کنند.
وی همچنین اظهار کرد: این در حالی ست که این کشور‌ها پیش از ۸ مه ۲۰۱۸ به راحتی دارو‌های مورد نیاز بیماران تالاسمی ایران را در اختیار کشورمان قرار می‌دادند؛ این تبعیت بیش از حد است که اکنون موضوع شکایت‌ها و پیگیری‌های ماست که تاکنون منتج به نتایج قابل توجهی شده است؛ از جمله این نتایج قابل توجه در این بازه زمانی براساس آخرین رایی که از دوهان و آخرین نامه‌ای که از شرکت «نواتیس» دریافت کردیم، موفق شدیم تضمین عدم تکرار تبعیت بیش از حد بر اساس اقرار خود شرکت را بگیریم؛ یعنی نواتیس به ما تضمین داد که از سال ۲۰۲۳ یعنی سال جاری دارو‌های بیماران تالاسمی را به هر طریق ممکن در اختیارشان قرار دهد؛ این شکایت‌های ما تا اینجا به چنین نتیجه ملموسی رسیده است.
معاون حقوق بینالملل انجمن تالاسمی در پایان گفت: ما پیگیری‌های خود را متوقف نمی‌کنیم، زیرا هدف ما جبران خسارت‌های مادی و معنوی عدیدهای است که بیماران تلاسمی در این بازه زمانی متحمل شدهاند؛ هرچند برخی از این خسارات به معنای واقعی کلمه قابل جبران نیستند، زیرا برخی از بیماران جان خود را بر اثر تحریم‌ها و تبعیت بیش از حد از آن‌ها از دست دادند.