به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین الملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، در گزارش ستاد حقوق بشر که به زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده آمده است: انجمن حمایت از زندانیان، موسسه خیریه و عام المنفعه است که از سال 1320 با هدف کمک به زندانیان و خانواده‌های آنان، نوپروری و اصلاح زندانیان و همکاری با زندان‌ها و مراکز مراقبت پس از خروج زندانیان تشکیل شده و فعالیت می‌نماید. انجمن در تمامی استان‌های کشور به تعداد لازم و به طور داوطلبانه تشکیل شده است. بخشی از درآمد انجمن‌ها از کمک‌های مردمی، نهادها، سازمان‌ها و بخشی نیز از طریق فعالیت‌های اقتصادی تأمین می‌شود.
بر اساس اساسنامه، اهم اهداف و وظایف انجمن حمایت از زندانیان، به شرح زیر می‌باشد:
کمک به خانواده زندانیان، بازسازی شخصیت و اصلاح و ارشاد زندانیان؛
کمک در جهت آموزش حرفه‌ای به زندانیان؛
کمک به اشتغال زندانیان پس از آزادی با تهیه فرصت‌های شغلی یا کمک مالی؛
ارائه مساعدت در بهبود وضع بهداشت و درمان، ترغیب و تشویق فعالیت های فرهنگی، ورزشی، حرفه ای و آموزشی زندان‌ها؛
استفاده از خدمات اطباء، مددکاران، مهندسین، آموزگاران و صاحبان تخصص و حرفه و فن در جهت بهبود وضع زندانیان؛
جلب کمک اشخاص و مؤسسات حقوقی و حقیقی و دولت؛
همکاری با مؤسسات علمی و تحقیقی که در زمینه زندان‌ها و بزه‌کاری و مسائل مربوط به آن فعالیت و تحقیق می‌کنند و استفاده از نتایج کار و پیشنهادات این موسسات.
خاطرنشان می‌شود اعضای هیأت مدیره انجمن‌های حمایت از میان معتمدین محلی، مسئولین زندان، دادستان‌ها، فرمانداران و بخشداران انتخاب می‌شوند تا بتوانند زمینه های حمایت از میان بخشهای دولتی و غیردولتی را شناسایی و فعال نمایند. فعالیت های انجمن‌های حمایت در زمینه حمایت از زندانیان و خانواده های آنان، علاوه بر فعالیت های رسمی سازمان زندان‌ها و بنیاد تعاون زندانیان است. اصولاً، چنین فعالیت هایی حاکی از رویکرد انسانی- اسلامی زندانبانی در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که ضمن توجه به آموزش، حرفه آموزی و اشتغال زندانیان، به نیازهای خانواده‌های آنان نیز توجه ویژه ای دارد و حمایت های مختلفی از آنان به عمل می آورد.
تعداد انجمن‌های حمایت از زندانیان در استان‌های کشور
بر اساس این گزارش، در مجموع، تعداد ۲۳۰ انجمن حمایت از زندانیان در سراسر کشور فعالیت دارند و به زندانیان و خانواده های نیازمند آنان خدمات ارائه می‌دهند.
تعداد خانوارهای تحت پوشش انجمن های حمایت از زندانیان
این گزارش می‌افزاید: تعداد 45000 خانواده زندانی در سال 1400 و تعداد ٥١٢٤٤ خانواده زندانی در ۹ ماهه 1401، تحت پوشش انجمن های حمایت از زندانیان قرار گرفته و از خدمات متنوع این مجموعه استفاده نموده اند.
اقدامات انجمن های حمایت در جهت آزادی زندانیان
در راستای آزادی زندانیان، اقدامات قابل ملاحظه ای، از سوی انجمن های حمایت انجام شده است، از جمله: پرداخت وام های بلاعوض به زندانیان واجد الشرایط، کمک به اخذ رضایت از شکات، کمک به آزادی از طریق پابند الکترونیکی و کمک به اخذ وکیل برای زندانیان و پرداخت حق الوکاله. بر این اساس، در سال ۱٤۰۰ تعداد ۱۸۷۸ مورد و در ۹ ماهه سال ١٤٠١ تعداد ۱۱۱۹ مورد کمک در سراسر کشور به منظور آزادسازی زندانیان ارائه شده است.
کمک های نقدی و غیرنقدی انجمن های حمایت به زندانیان و خانواده های آنان
از جمله فعالیت های انجمن حمایت از زندانیان، پرداخت کمک های نقدی و کمک های غیرنقدی شامل سبد غذایی، البسه و پوشاک، لوازم التحرير، اعطای بن غير نقدی، اهدای کالای اساسی اولیه زندگی و اعطای جهیزیه به زندانیان و خانواده آنان می باشد. در سال ١٤٠0، مبلغ ٠٥٥، ٥٩٠،٩١٧، ٩٣٥ ریال به خانواده زندانیان نیازمند و مبلغ ،۹۸۹، ۳۱۳، ٤٤٧، ١،١٠٥ ریال به زندانیان نیازمند و در ۹ ماهه سال ۱٤۰۱ نیز مبلغ ٩٠٠،٤٠٠،۷۹۹،۸۸۹ ریال به خانواده زندانیان نیازمند و مبلغ ۹۳۰٬۰۸٤،٨٨٦،٣٠٨ ریال به زندانیان نیازمند کمک نقدی شامل پرداخت مستمری به خانواده زندانیان، هزینه ایاب و ذهاب و زندگی، کمک هزینه تحصیلی فرزندان زندانیان، کمک هزینه تأمین مسکن، هزینه های درمانی و بیمارستانی، هزینه فرهنگی و تفریحی، کمک هزینه ازدواج و ... پرداخت شده است. همچنین، در سال ١٤٠٠ در مجموع ۳۵۲۷۱۲ مورد و در ۹ ماهه سال ١٤٠١ تعداد ۲۵۹۷۲۱ مورد به خانواده مددجویان نیازمند تحت پوشش کمک های غیر نقدی شامل سبد غذایی البسه و پوشاک، لوازم التحرير، اعطای بن غير نقدی، اهدای کالای اساسی اولیه زندگی و اعطای جهیزیه اهداء شده است.
برگزاری دوره های حرفه آموزی و اشتغال برای زندانیان و خانواده های آنان
انجمن های حمایت از زندانیان در راستای توانمندسازی و آمادگی زندانیان برای باز اجتماعی شدن و فراهم نمودن مقدمات جذب زندانیان و همچنین خانواده های داوطلب اشتغال در بازار کار، دوره های مختلف حرفه آموزی و اشتغال را برای زندانیان و خانواده های آنان برگزار می کنند. در سال ١٤٠٠، تعداد ٩٠٦٦ و در ۹ ماهه سال ۱٤۰۱ نیز تعداد ۱۰۷۸۹ نفر تحت آموزش جهت اشتغال قرار گرفته‌اند.
معرفی خانواده زندانیان به نهادهای حمایتی
از دیگر خدمات انجمن های حمایت زندانیان، معرفی خانواده زندانیان نیازمند به نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد امام (ره) و سازمان بهزیستی به منظور بهره مندی از خدمات متنوع این نهادها از جمله دریافت مستمری ماهیانه می باشد. در سال ۱٤۰۰ تعداد ٤٢٦٥١ خانواده و در ۹ ماهه سال ۱٤۰۱ نیز تعداد ٢٤٣٧٥ خانواده نیازمند جهت استفاده از خدمات به نهادهای حمایتی معرفی شده اند.
پیگیری پرونده قضائی زندانیان
در ادامه این گزارش آمده است: از دیگر اقدامات انجمن های حمایت از زندانیان، پیگیری پرونده قضائی زندانیان و ارائه خدمات حقوقی و قضائی توسط مددکاران اجتماعی و قضائی است. در این راستا، در سال 1400 افزون بر 43072 پرونده و در 9 ماهه سال 1401 نیز تعداد 30403 پرونده قضائی مربوط به زندانیان توسط انجمن های حمایت مورد پیگیری قرار گرفت.
ملاقات با خانواده های زندانیان
ملاقات با خانواده زندانیان و بررسی و رسیدگی به درخواست های آنان توسط مدیران و مددکاران اجتماعی وابسته به انجمن های حمایت از زندانیان، از جمله وظایف ذاتی انجمن های حمایت است. در سال ١٤٠٠ تعداد ٤٤٥٣ مورد و در ۹ ماهه سال ١٤٠١ نیز تعداد ۳٩٩٥ مورد بازدید از خانواده های زندانیان نیازمند صورت گرفته است.
بازدید از زندان ها با هدف شناسایی و کمک به زندانیان نیازمند
بازدید از زندان ها با هدف شناسایی و کمک به زندانیان نیازمند و رسیدگی به درخواست های آنان، از دیگر فعالیت های انجمن های حمایت می باشد. در سال ۱۴۰۰ تعداد ٩٤١٤ مورد و در 9 ماهه ۱٤۰۱ نیز تعداد ۳٦۹۷ بازدید از زندان‌های کشور انجام و به زندانیان نیازمند کمک ارائه شد.
برگزاری دوره های آموزشی برای زندانیان و خانواده های آنان
جهت کاهش آسیب های اجتماعی در بین زندانیان و خانواده آنان، دوره های مختلف آموزشی از جمله آموزش مهارت های اساسی زندگی، پیشگیری از اعتیاد و طلاق برگزار می شود. در سال ۱٤۰۰ تعداد ٣٤۸۰۹ نفر و در ۹ ماهه سال ١٤٠١ نیز ۵۱۱۸۰ نفر در دوره هایی که توسط انجمن های حمایت برگزار می شدند، شرکت نموده اند.
ارائه خدمات و مشاوره حقوقی
انجمن های حمایت از زندانیان جهت آشنایی زندانیان و خانواده آنان با حقوق و تکالیف خود با همکاری شوراهای حل اختلاف، مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قضایی به زندانیان و خانواده‌های آنان خدمات و مشاوره حقوقی ارائه می نمایند. بر این اساس، در سال ۱٤۰۰ به ۲۸۳۷ نفر و در ۹ ماهه سال ۱٤۰۱ نیز به ۲۹۷۷ نفر دیگر از زندانیان و خانواده های آنان خدمات حقوقی ارائه شده است.
متن کامل گزارش ستاد حقوق بشر درباره اهم اقدامات انجام شده در حمایت از زندانیان و خانواده‌های آنان را اینجا دریافت کنید.