به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر ، در سی و هفتمین اجلاس شورای حقوق بشر که از 7 اسفند 96 تا 3 فروردین 97 به طول انجامید، 42 قطعنامه علیه کشورهایی همچون سوریه، کره شمالی، سودان جنوبی، فلسطین، میانمار ، جمهوری اسلامی ایران و .... به تصویب رسید. این در حالی است که نگاه گزینشی و اعمال استانداردهای دوگانه در گزارش های حقوق بشری به ویژه درباره کشورمان، بیش از حد ناشی از غلبه رویکرد سیاسی بر نگاه حرفه ای است که تداوم این روند به تنزل و تزلزل جایگاه این نهاد بین المللی می انجامد.
سازمان ملل ، نهادهای وابسته به آن و همچنین ساختارهای متنوع بین المللی در حوزه حقوق بشر از جمله شورای حقوق بشر، کمیته حقوق بشر، کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل و برخی سازمان های حقوق بشری غربی مانند عفو بین الملل، دیده بان حقوق بشر و شورای حقوق بشر اروپا به ادعای مؤسسان آنها برای حمایت و پاسداری از حقوق بشر تأسیس شده اند؛ اما روند تحولات و نمود واقعی عملکرد این سازمان ها و نهادها بیانگر نقض این حقوق است.
متأسفانه آمریکا و برخی کشورهای غربی همچون فرانسه و انگلیس که خود را همواره مدافع انحصاری حقوق بشر در جهان معرفی می‌کنند، در این عرصه رویکردی دوگانه، تبعیض‌آمیز و غیرمنصفانه در پیش گرفته اند و با عملکردی متناقض، سابقه ای سیاه از خود برجای گذاشته‌اند.
مؤلفه های غیرانسانی نظیر تطمیع مالی و دیدگاه‌های منفعت طلبانه، ماهیت و عملکرد سازمان ها و نهادهای حقوق بشر غربی را که به منظور کرامت بخشیدن به انسان و ایجاد همگرایی بین ملتها و دولتها به وجود آمده اند، از اعتبار و حیثیت خارج کرده است.
در ادامه آشنایی با ماهیت و عملکرد برخی از این سازمان ها تشریح شده است.
شورای حقوق بشر سازمان ملل
شورای حقوق بشر یکی از نهادها و ارکان فرعی مجمع عمومی سازمان ملل متحد است که وظیفه آن نظارت بر اجرای مفاد منشور حقوق بشردر کشورهای عضو سازمان ملل است . این شورا همزمان با انحلال نهاد سلفش، به عنوان یک سازمان بین‌الدولی 15 مارس 2006، به منظور جایگزینی با کمیسیون حقوق بشر ایجاد شد. 47 کشور عضو آن هستند و مقر این شورا در ژنو سوئیس است. یک سال پس از برگزاری اولین اجلاس شورای حقوق بشر در 18 ژوئن 2007، مجموعه رویه ها، سازوکارها، ساختارها و فعالیت های آتی شورا تشکیل شد. نتیجه این فعالیت‌ها در نشست پنجم شورای حقوق بشر به صورت یک سند مستقل مورد بحث و تبادل نظر نهایی قرار گرفت و نهایتا 28 خرداد 86 با اجماع اعضای شورای حقوق بشر به تصویب رسید. سازوکار بررسی دوره ای جهانی حقوق بشر کشورها (UPR ) از آن جهت اهمیت دارد که همه کشورها در چارچوب این مکانیزم قرار گرفته اند.
با این همه، نکته منفی سازوکار( UPR) این است که نتوانسته جایگزین قطعنامه های کشوری و حذف آنها شود. قطعنامه های کشوری و نظام تعیین گزارشگر ویژه که تنها در مورد تعداد معدودی کشورها اعمال می‌شود؛ نماد رویکرد گزینشی ودوگانه در حوزه حقوق بشر است. حذف این قطعنامه ها یک آرمان مهم برای کشورهای مستقل و در حال توسعه بوده، اما با گذشت ده سال این هدف تحقق نیافته و همچنان شورای حقوق بشر که - سی و هفتمین اجلاس این شورا اسفند ماه سال گذشته (1396) برگزارشد - شاهد صحنه های تقابلی و ناخوشایند بر سر مسائل حقوق بشری در کشورها است.
سازمان عفو بین الملل
عفو بین‌الملل یکی از سازمان های بین‌المللی است که توسط یک وکیل انگلیسی به نام « پیتر بنسون» جولای 1961 درشهر لندن تأسیس شد. این سازمان هدف خود را انجام تحقیق و فعالیت برای جلوگیری و خاتمه دادن به نقض حقوق بشر اعلام کرده و مدعی است برای محاکمه عادلانه زندانیان سیاسی، لغو مجازات اعدام، شکنجه و هر گونه نقض حقوق بشر توسط دولتها یا دیگر سازمان‌ها مبارزه می‌کند. این سازمان بیش از 7 میلیون حامی دارد و هیچ کشوری خارج از نظارت این نهاد نیست. سازمان عفو بین‌الملل با بسیاری از نهادهای پر نفوذ و برخی دولتها جهت تضمین اینکه آنها به تعهدات خود در قبال عهدنامه های بین المللی عمل کرده و به آنها احترام می گذارند گفتگو و مشورت می کند، اما این سازمان نیز مانند سایر نهادهای بین المللی حقوق بشری تحت لابی برخی از کشورهای سلطه‌جوی غربی قرار دارد.
شورای حقوق بشر اروپا
شورای حقوق بشر اروپا، دادگاه اروپایی مربوط به حقوق بشر اروپاست که وظیفه نظارت بر تحقق عهدنامه های حقوق بشری مصوب کشوهای عضو این شورا را بر عهده دارد. پیش‌نویس این کنوانسیون در سال 1950 توسط اعضای شورای اروپا در شهر رم تهیه و 3 سپتامبر 1953 لازم الاجرا شد . طبق این پیمان، دولت‌های عضو متعهد می‌شوند که در حفظ حقوق اساسی ملت‌های خود بکوشند و همچنین عدم شکنجه، کار اجباری و بردگی تضمین شود. بر این اساس، تا زمانی که مدارک قابل قبولی وجود نداشته باشد، متهم بی گناه فرض می‌شود. همچنین آزادی عقیده، مذهب، تجمعات مسالمت‌آمیز، اتحادیه کارگری، حق ازدواج و تشکیل خانواده و در ضمن منع هرگونه تبعیض، از اصول این پیمان است. این نهاد ۴۷ عضو دارد که ۲۸ عضو آن از اعضای اتحادیه اروپا هستند. این در حالی است که امروز تبعیض نژادی و برخوردهای خشونت آمیز با پناهجویان در برخی کشورهای اروپایی موج می زند و هیچ دادگاهی پاسخگوی آن نیست.
دیده بان حقوق بشر
دیده بان حقوق بشر یک سازمان غیر دولتی بین‌المللی در شهر نیویورک آمریکا است که مدعی پشتیبانی از حقوق بشر و تحقیقات در این زمینه است. دیده بان حقوق بشر در سال ۱۹۷۸ تحت عنوان «دیده‌بان هلسینکی» و به منظور نظارت بر تبعیت کشورهای بلوک شوروی سابق از مفاد حقوق بشر تأسیس شد. پس از آن دیده بان قاره آمریکا در دهه ۱۹۸۰ و در واکنش به این دیدگاه که نقض حقوق بشر توسط یکی از طرف‌های درگیر در جنگ آمریکای مرکزی به هر دلیلی بیشتر از نقض حقوق بشر توسط طرف دیگر قابل تحمل است، تأسیس شد. این سازمان به تدریج درسایرکشورها گسترش پیدا کرد تا جایی که کمیته‌های وابسته به آن در سال ۱۹۸۸ با یکدیگر متحد شده و دیده‌بان حقوق بشر را تشکیل دادند. این دیده بان نیز به فراخور وابستگی که به دولت آمریکا دارد موضع گیری حقوق بشری اش را بر این اساس دنبال می کند.
کارنامه سیاه مدعیان حقوق بشر
تشریح ماهیت حقوق بشرغرب و عملکرد مدعیان آن در سراسر جهان به ویژه در منطقه، حاکی از استفاده ابزاری این حقوق برای بسط و توسعه غرب در سراسر جهان به ویژه در غرب آسیا است. آنچه بیش از همه نگاه غرب را به حقوق انسانی دگرگون نموده، منافع بلند مدت و کوتاه مدت کشورهای مذکور در منطقه و جهان است، به گونه‌ای که رژیم‌های کودک‌کش منطقه، به دلیل قرار گرفتن در مدار منافع آمریکا و غرب از مصونیت و حمایت بین‌المللی منطقه‌ای برخوردارند اما دولت‌های مستقل و مخالف هژمونی نظام سلطه با وجود کارنامه‌ای شفاف، در گروه ناقضان حقوق بشر قرار می‌گیرند.
ادعاهای حقوق بشری غرب درخصوص عملکرد کشورهای مستقل از جمله ایران آن‌چنان تکراری و نخ‌نما شده که برای تشخیص استانداردهای دوگانه لیبرال دموکراسی در این خصوص، به واکاوی فلسفی و فکری آنان هم نیاز نیست و با نگاهی منصفانه می‌توان دوگانگی‌های دردآور را به سادگی تشخیص داد.
اقدامات آمریکا و برخی کشورهای غربی در منطقه به ویژه در سال های اخیر ننگین‌ترین کارنامه را برای نهادهای به اصطلاح حقوق بشری بین‌المللی و چشم پوشی آنان رقم زده است. تعبیر رهبر بصیر انقلاب اسلامی در خصوص چشم‌پوشی غرب از جنایت‌ها علیه حقوق بشر و استانداردهای دوگانه آنان، روشن‌ترین تعبیر در این خصوص است: «دنیای (غرب) که چشمش را بر جنایت‌های وقیحانه می‌بندد، نمی‌تواند ادعا کند که طرفدار حقوق بشر است و نمی‌تواند امیدوار باشد که خواهد توانست با تروریسم روبه‌رشد در دنیا مقابله کند؛ این‌ها مشوق تروریسم‌اند.»
در این خصوص، آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه از جنایات واقع شده در منطقه به عنوان «آثار و رشحات حقوق بشر غربی در منطقه» یاد می کند و می گوید: آنچه در یمن، فلسطین، سوریه، بحرین، عراق و سایر کشورها در جریان است، حاصل و نتیجه حقوق بشر غربی است.
دکتر محمد جواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر نیز در حاشیه سی وهفتمین اجلاس شورای حقوق بشر در گفتگو با شبکه «پرس تی وی» با انتقاد از سیاسی کاری و دورویی های آمریکا و دیگر کشورهای غربی در موضوع حقوق بشر، گفت: رژیم صهیونیستی ایران را به اعدام کودکان متهم می‌کند، رژیمی که ده‌ها سال است در سرزمین‌های اشغالی کودکان فلسطینی را قتل عام می‌کند، یا آمریکایی که درباره وضعیت حقوق‌بشر در ایران نگران است، خود مرکز اصلی نژداپرستی و سرکوب بی‌سابقه (اقلیت‌های نژادی) در تاریخ است و یا انگلیس که حقوق‌بشر را با دلارهای نفتی معامله می‌کند، با این اوصاف این کشورها با چه اعتبار و مشروعیتی ادعای حقوق‌بشر دارند.
جالب اینجاست که ریاکاری غرب در موضوع حقوق بشر از سوی کارشناسان و تحلیلگران غربی نیز مطرح می شود. رابرت فیسک، تحلیلگر مشهور انگلیسی در مطلبی از ریاکاری غرب در سوریه انتقاد کرده و از آمریکا و متحدان اروپایی‌اش خواسته که از دروغ‌پردازی در این‌باره دست بردارند. فیسک به درستی، ریاکاری غرب در پوشش اخبار صحیح حقوق بشری را به مدعیان غربی یادآور شده اما جدای از این نکته، حمایت آنان از تروریست‌های به اصطلاح میانه‌رو که حتی در ذبح کودک دوازده ساله نیز تردید نمی‌کنند، یکی از نقاط ننگین کارنامه حقوق بشر غربی‌هاست.
مصادیق رویکردهای متناقض غرب در زمینه حقوق بشر بیشمار است. سکوت کرکننده غرب درفجایع کشتار و نسل کشی مسلمانان در نیجریه، بحرین ، یمن ،عربستان و میانمار مسئله ای تأمل برانگیز است.
در جایی که عربستان با وجود حمایت‌های مالی گسترده از تروریسم در عراق، سوریه، بحرین، یمن، لبنان، افغانستان، پاکستان و حتی آمریکا در ارتباط با واقعه 11 سپتامبر، به دلیل منافع کوتاه‌مدت و بلندمدتی که با غرب دارد، می‌تواند به مدد دلارهای نفتی، گزارشگران حقوق بشری را بخرد؛ اما اگر رزمندگان مقاومت اسلامی در لبنان، با کودک‌کشان صهیونیسم در خاک لبنان مبارزه کنند و به دفاع از دولت قانونی سوریه بپردازند، یا انصارالله یمن برای حمایت از خاک خود پاسخگوی تجاوزات سعودی ها باشد، در لیست تروریستی آمریکا، غرب و اتحادیه عرب قرار می‌گیرند. دیگر چه امیدی به حقوق بشر ادعایی آنها است!
این واقعیت‌ها حتی بارها بر زبان مسئولین آمریکایی جاری شده و مطلب تازه و جدیدی نیست. اذعان وزیر امور خارجه اسبق آمریکا به نقش وهابیت سعودی در شکل‌گیری داعش، تنها یک نمونه از حمایت عربستان از تروریسم را نشان می‌دهد و مواردی از این دست، بسیارند.
جنایت‌های رژیم کودک‌کش صهیونیستی از ابتدا تاکنون برخلاف تمام معاهده های بین‌المللی است که کشورهای غربی آن را امضاء کرده‌اند؛ ولی درعین‌حال، «دیده بان حقوق بشر» که سازمان مواجب‌بگیر غرب و آمریکا است، اخراج فلسطینیان را از سرزمینشان به دست رژیم اشغالگر قدس، حق رژیم صهیونیستی می‌داند و هیچ اعتراضی به این امر نمی‌کند.
این در حالی است که در قطعنامه‌های سازمان ملل، به حق بازگشت فلسطینیان آواره به موطن اصلی خود تأکیدشده اما پس از گذشت سال‌ها، این رژیم از پذیرش این قطعنامه‌ها سرباز می زند و با چراغ سبز غرب و آمریکا از طریق جنگ و ارعاب، به اشغالگری رسمیت بخشیده و هرروز به اقدامات خود شکل جدیدی( انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس) می بخشد.
آمریکا و برخی کشورهای غربی مانند فرانسه و انگلیس بعنوان مدعی خود خوانده مدافع حقوق بشر با طرح ادعایی نقض حقوق بشر، جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای مستقل را سرزنش و یا تحریم می کنند. در حالی که شهروندان ایالات متحده امریکا بویژه سیاهپوستان، مهاجرین، خارجی‌ها و بومیان ازسیاست‌های تبعیض آمیز و از نقض حقوق بشر رنج می‌برند. در فرانسه و انگلیس نیز نقض حقوق بشر به اشکال مختلف از جمله خشونت و بدرفتاری با پناهجویان، بردگی و..... خود را نشان می دهد، اما سازمان ملل و شورای حقوق بشر به دلیل تهدیدها و قطع کمک های مالی در برابر نقض حقوق بشر در این کشورها سکوت می کند.
از این رو باید گفت که حقوق بشر، ابزاری همانند دیگر ابزارهای نظام سلطه برای فشار بر کشورهای غیرهمسو و مستقل در راستای تأمین منافع راهبردی آنان است و حقوق انسانی، بدیهی‌ترین مسئله‌ای است که در مبانی حقوقی غرب نادیده گرفته می شود.
خبرنگار: افسانه شیپوری