در راستای تبیین هرچه بهتر و بیشتر ابعاد مختلف ایفای حقوق مردم مناطق مرزی و کُردنشین ایران که قربانی نقض گسترده حقوق بشر از سوی گروه‌های مسلح و شبه‌نظامی کُردی شده‌اند به سراغ کاظم غریب‌آبادی دبیر ستاد حقوق بشر و معاون بین‌الملل قوه قضائیه رفتیم. غریب‌آبادی در این گفت‌وگو تاکید کرد درخصوص اقدامات قضایی علیه گروه‌های شبه‌نظامی دموکرات، پژاک، کومله، پاک و… در چارچوب کمیته مشترک قضایی مقابله با تروریسم بین دو کشور اقداماتی صورت گرفته است، علاوه بر این مطابق موافقتنامه استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و عراق درخواست استرداد ۱۱۸ نفر عناصر اصلی این گروه‌های شبه‌نظامی از سوی قوه قضائیه به وزارت امور خارجه ارسال شده تا از آن طریق موضوع استرداد اعضای این گروه‌های شبه‌نظامی از دولت عراق پیگیری شود.
متن کامل گفت‌‌وگوی دیدبان حقوق بشر کردستان ایران با معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق ایران، به شرح زیر است:
سوال: همانطور که می‌دانید گروه‌های مسلح کُردی معارض ایران که در خاک اقلیم شمال عراق حضور دارند، چندین سال است برای زندگی مردم کُرد ایرانی مشکلات متعددی را بوجود آورده‌اند و موجبات بی‌ثباتی آن مناطق را به‌وجود آوردند. نظر جنابعالی در خصوص موارد گسترده نقض حقوق کودکان از سوی گروه‌های مزبور (پژاک، پاک، کومله و…) که در قالب به کارگیری کودکان زیر ۱۸ سال و استفاده از آنان در امور نظامی صورت می‌گیرد و البته در تناقض با کنوانسیون‌های بین‌المللی هم است، چیست؟
تروریست‌ها، گروهک‌ها و سازمان‌های تروریستی برای رسیدن به اهداف شخصی، گروهی یا سازمانی خود از هر ابزاری استفاده می‌نمایند. به کارگیری کودکان به لحاظ آسیب‌پذیری آنها برای اقدامات تروریستی نیز یکی از این ابزارها است. قرار دادن کودکان در این وضعیت موجب نقض گسترده حقوق آنها می‌شود که در کنوانسیون‌های متعدد بین‌المللی این حقوق شناسایی شده است، در این ارتباط کودکان تحت حمایت‌های خاص حقوق بین‌الملل بشر، حقوق بشردوستانه و حقوق پناهندگان قرار دارند و کشورهایی که این کودکان در قلمرو آنها حضور دارند موظف به حمایت و حفاظت از حقوق کودکان هستند و در صورت نقض باید پاسخگو باشند.
سوال: یکی دیگر از اقدامات این گروه‌ها در نقض حقوق بشر، مرتبط با زنان عضو است، آنها شرایط طاقت‌فرسایی را در مراحل آموزش و پس از آن (زندگی در کوه و جنگل و استفاده از سلاح) دارند و این نقض حقوق زنان در شرایطی صورت می‌گیرد که آنها در تبلیغات خود جهت جذب نیرو، متوسل به ارائه وعده‌های دروغین می‌شوند. نظر جنابعالی در این خصوص چیست؟
وضعیت زنان نیز در این موارد به لحاظ آسیب‌پذیری شباهت‌هایی با کودکان دارد. دلایل زیادی برای مشارکت زنان در همکاری با گروه‌های تروریستی وجود دارد؛ وعده‌های دروغین، تبلیغات رسانه‌ای، توطئه، تبعیت از همسر و خانواده و استخدام توسط گروه‌ها از جمله این موارد است. ولی زنان در این ارتباط هم قربانی تروریسم هستند و هم مرتکب اقدام تروریستی می‌شوند. زمانی که مرتکب هستند باید به جرائم تروریستی آنها رسیدگی شود. لکن آنچه در مورد این زنان باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، قربانی بودن زنان است و تجربه نشان داده است که زنان مورد خشونت‌های مختلف از جمله خشونت‌های جنسی قرار می‌گیرند که این موضوع حتی باعث خودکشی آنها می‌شود. در مواردی که خانواده زن در اقدامات تروریستی مشارکت دارد موضوعاتی مثل خشونت خانگی، محرومیت از دیدار با خانواده و… مطرح می‌شود که در اینجا نیز حمایت‌های خاص و ویژه از سوی دولتی که این موارد نقض در قلمرو سرزمینی آن اتفاق می‌افتد باید صورت پذیرد.
سوال: ناپدید‌شدگی اجباری یکی از معضلاتی است که مردم مناطق کُردنشین ایران با آن مواجه هستند. متأسّفانه برخی خانوادههای آن مناطق که فرزندانشان به هر نحوی عضو گروه‌های ذکر شده بوده یا هستند (اعضای گروه در خاک اقلیم شمال عراق حضور دارند)، برای سال‌ها از فرزندان خود بی اطلاع هستند. این موضوع تا حدی است که آنها حتی نسبت به زنده بودن فرزندان خود نیز اظهار بیاطلاعی می‌کنند که مصادیق زیادی از این افراد از «موسسه دیدبان حقوق بشر کردستان ایران» استمداد طلبیده و ما نیز به سهم خود وضعیت آنها را پیگیری می‌نمائیم. اما سوال مشخص این است که باتوجه به اینکه شهروندان ایرانی زیادی با این مشکل مواجه هستند و بخشی از موضوع هم به عراق و منطقه اقلیم شمال آن کشور باز می‌گردد، به نظر جنابعالی دستگاه‌های مختلف کشور اعم از قوای سه‌گانه چه وظیفه‌ای جهت حل این دغدغه خانوادههای کُرد ایرانی دارند و چه اقداماتی تا به امروز صورت گرفته است؟
پیگیری جنایت‌های تروریستی این گروه‌ها از سوی دستگاه‌های ذیربط با توجه به حدود صلاحیتشان در حال اقدام است. قوه قضائیه ایران درخصوص تعقیب و محاکمه تروریست‌ها وظیفه دارد. پرونده‌های قضائی متعددی با توجه به محل اعمال مجرمانه آنان نیز در تعدادی از استان‌ها تشکیل شده است و با توجه به متواری بودن تروریست‌ها به عراق، مطالبه ما از دولت عراق استرداد مجرمان مقیم در این کشور است.
سوال: چرا مجامع جهانی حقوق بشری نسبت به این موارد آشکار نقض حقوق کودکان و زنان از سوی گروه‌های مزبور اقدامی صورت نمی‌دهند؟
وضعیت مجامع جهانی حقوق بشر موضوع روشنی است؛ آنها سیاسی عمل می‌کنند و حتماً برخی از سران گروه‌های تروریستی در کشورهای تحت نفوذ این مجامع با وجود ارتکاب جنایت‌های تروریستی اقامت یا تردد دارند.
سوال: به نظر جنابعالی با توجه به ابعاد حقوقی اقدامات گروه‌های مسلح نامبرده، ایجاد اختلال در زندگی عادی شهروندان ایرانی مناطق غرب و شمالغربی که مانع از پیشرفت و توسعه مناطق مرزی کُردنشین شده و موجبات نارضایی گسترده مردم را فراهم آورده، چگونه باید سران گروه‌های مزبور را پاسخگوی اقداماتشان کرد؟
درخصوص اقدامات قضایی علیه گروه‌های تروریستی دموکرات، پژاک، کومله، پاک و… در چارچوب کمیته مشترک قضایی مقابله با تروریسم بین دو کشور اقداماتی صورت گرفته است، علاوه بر این مطابق موافقتنامه استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و عراق درخواست استرداد ۱۱۸ نفر عناصر اصلی این گروه‌های تروریستی از سوی قوه قضائیه به وزارت امور خارجه ارسال شده تا از آن طریق موضوع استرداد تروریست‌ها از دولت عراق پیگیری شود.
در سفر اسفندماه رئیس قوه قضائیه ایران یکی از مطالبات جدی ایشان از رئیس شورای عالی قضائی موضوع استرداد تروریست‌ها بود.
سوال: چگونه باید مسئولیت کیفری سران گروه‌های مسلح کُردی را متوجه آنها کرد؟ مکانیسم آن به چه ترتیب است؟
دولت عراق درخصوص جرایمی که تروریست‌ها در خاک این کشور علیه کودکان و زنان انجام می‌دهند، باید به تکالیف بین‌المللی خود عمل نماید و در مورد جرائمی که علیه اتباع جمهوری اسلامی ایران در خاک کشورمان انجام داده یا می‌دهند، تروریست‌ها را باید استرداد و یا محاکمه نماید.
سوال: چگونه می‌توان برخی کشورهای اروپایی که سران پژاک و… را در خود جای داده‌اند و امروز آنها می‌توانند آزادانه در این کشورها زندگی کرده و از همانجا طراحی برخی شرارت‌ها را علیه ایران و شهروندان کُرد ایرانی انجام دهند، تحت فشار قرار داد تا حمایت خود را از آنها قطع کنند؟
برخی از کشورهای اروپایی داعیه مبارزه با تروریسم، حمایت از حقوق بشر و به ویژه حمایت از حقوق زنان و کودکان دارد. آنها به خوبی با رفتارهای تروریستی سران گروه‌های تروریستی آشنایی دارند و می‌دانند که به چه کیفیتی حقوق زنان و کودکان توسط این گروه‌های مسلح نقض می‌شود، لکن برخورد آنان با موضوعات حقوق بشری و مقابله با تروریسم همواره دوگانه است و آن حمایت از تروریست‌ها و ناقضین حقوق بشری است که در راستای منافع آنها مرتکب ترور و نقض حقوق بشر می‌شوند.
تبیین جنایت‌های تروریست‌ها، حمایت‌های برخی کشورهای اروپایی از این تروریست‌ها از جمله اجازه اقامت، تردد و فعالیت‌های مالی و پیگیری‌های حقوقی و قضائی می‌تواند بهترین مسیر برای پاسخگو کردن اروپایی‌ها باشد.