تعاملات و گفتوگوهای حقوق بشری میان مقامهای دولتی، حضور فعال سمنهای در حوزه حقوق بشر در مقر سازمان ملل در ژنو، ضمن اینکه منعکس کننده دستاوردها و پیشرفتهای حقوق بشری ایران است، جامعه بینالملل را با واقعیتهای ایران آشنا میسازد و با آگاهسازی افکار عمومی جهان تهدیدات حقوق بشری را به فرصت تبدیل میکند.
بهار اخوان، کارشناس حقوق بشر موسسه صیانت از حقوق زنان در یادداشتی به موضوع دستاوردهای حقوق بشری ایران پرداخت و نوشت:
تضمین رعایت الزامات حقوق بشری و احترام به کرامت انسانی، در تمامی مکاتب و نظامهای فکری با گرایشهای مختلف، پذیرفته شده و ادیان الهی بهویژه دین مبین اسلام از پیشگامان این آرمان بشری است؛ از سوی دیگر، ضرورتهای حیات مشترک جامعه بینالمللی موجب شده تا همبستگی و منافع مشترک بشریت، گستردهتر شود و این همبستگی موجب تقویت و حراست از شان و کرامت انسانی شده و حقوق بشر و رعایت قواعد آن در اولویتهای جامعه جهانی قرار گرفته است؛ بر این اساس دولتهای عضو جامعه بینالملی ملزم به رعایت قواعد مربوط به اصول حقوق بشر هستند.
با وجود این واقعیت، سازمانهای بینالمللی حقوق بشری متاثر از تلاشهای همهجانبه و بیوقفه قدرتهای بزرگ در این سازمانها برای تامین منافع خود و تا حد امکان نفوذ بر روند تصمیمگیری در آنها هستند؛ در واقع نهادهای حقوق بشری مانند شوای حقوق بشر در بسیاری از اوقات به صحنه نبرد میان قدرتهای بزرگ و دیگر کشورها تبدیل شده است.
این ساختار نابرابر سالها است مورد انتقاد کشورهای مستقل مانند ایران قرار گرفته است که به دنبال اصلاح و تغییر در ساختار سازوکارهای بینالمللی موجود در سازمانهای حقوق بشری هستند، اما باید توجه داشت با وجود درک این واقعیت، سازمانهای بینالمللی و مجامع جهانی، میتوانند دریچهای بسیار با اهمیت جهت انتقال ایدههای یک کشور به دیگران باشند؛ از این رو، حضور فعال در این نهادها میتواند قدرت چانهزنی و درک متقابل کشورها را بالا ببرد و حل چالشهای مشترک جهانی را تسهیل کند.
در طول ۴۵ سال گذشته، با تضمین قانونی حقوق و آزادیهای حقوق بشر در قانون اساسی و عضویت و پایبندی به تعهدات و اسناد بینالمللی حقوق بشر، زمینههای همکاری با سازمان ملل از جمله شورای حقوق بشر تقویت شده است؛ حضور هیئتهای حقوق بشری ایران در مقر سازمان ملل در ژنو و همچنین جامعه مدنی از جمله سمنها این ارتباطات را غنیتر کرده است.
با وجود اقدامهای شگرفی در حوزههای حقوق سیاسی، مدنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در طول این سالها در حوزه آموزش، بهداشت، توسعه، مشارکت مردم شکل گرفته است؛ بسیاری از دولتهای غربی با همراهی رسانههای خارجی و گروهکهای تروریستی که امروزه بهعنوان فعالان و سمنهای حقوق بشری در سازمان ملل فعالیت میکنند، سعی در کمرنگ جلوه دادن دستاوردهای حقوق بشری ایران و منزوی ساختن این کشور در عرصه بینالملل دارند و هدف آنها این است که صدای ایران به گوش مخاطبان و بهویژه مقامهای عالی رتبه دیگر کشورهای دنیا نرسد.
تعاملات و گفتوگوهای حقوق بشری میان مقامهای دولتی، حضور فعال سمنهای در حوزه حقوق بشر در مقر سازمان ملل در ژنو، ضمن اینکه منعکسکننده دستاوردها و پیشرفتهای حقوق بشری ایران است، جامعه بینالملل را با واقعیتهای ایران آشنا میسازد و با آگاهسازی افکار عمومی جهان تهدیدات حقوق بشری را به فرصت تبدیل میکند.
تجربه بازید مقامهای حقوق بشری سازمان ملل از ایران بهعنوان نمونه، بازدید خانم دوهان گزارشگر ویژه اقدامات قهری یکجانبه در اردیبهشت ۱۴۰۱ و ارتباط مستقیم با جامعه مدنی و سمنها نشان داد میتواند فرصتی را در اختیار ایران جهت انعکاس دستاوردهای حقوق بشری خود قرار دهد؛ باید به این نکته توجه داشت که ایجاد ظرفیت گستردهای جهت تعامل سازنده و پویا با مجامع بینالمللی میتواند برخوردهای حقوق بشری و اتهامها را کاهش دهد و منجر به بازنمایی چهره واقعی حقوق بشری از ایران شود.