ضرورت پیگیری تحریم‌های دارویی جانبازان شیمیایی در مجامع بین المللی/ اقدامات قضایی عراق در رسیدگی به پرونده ترور سردار سلیمانی

به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین‌الملل قوه قضاییه و ستاد حقوق بشر، گروهک های تروریستی با انجام عملیات های کور و هدفمند طی سال های بعد از پیروزی انقلاب، ایران را به یکی از قربانیان اصلی ترور تبدیل کردند. طی سال های گذشته پیگیری های قضایی و بین المللی بسیاری برای احقاق حق ایران در این خصوص و برخورد قانونی با عاملان جنایت های تروریستی صورت گرفته، اما به دلیل میزبانی برخی از کشورهای مدعی حقوق بشر و دموکراسی از این گروهک ها پیگیری و به نتیجه رسیدن پرونده این جنایات با چالش رو به رو شده، به طوری که دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان در گفتگو با خبرنگار سیاسی حیات؛ بر این باور است که برخورد قضایی با تروریست ها در محاکم خارجی در پیچ و خم رفتار سیاسی برخی از کشورها گرفتار آمده و لذا ایران باید اقدامات خود علیه کشورهای میزبان گروهک های تروریستی را شدت ببخشد.

طرح پرونده قربانیان ترور در مجامع بین المللی، بررسی آخرین وضعیت رسیدگی به پرونده شهادت حاج قاسم سلیمانی و تاثیر تحریم دارویی بر تامین داروهای جانبازان شیمیایی از موضوعات مطرح شده در گفتگوی کاظم غریب آبادی با حیات است که مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

چه اقداماتی در زمینه پرونده ۱۷ هزار قربانی ترور در کشور و مجامع بین‌المللی انجام شده است؟

پرونده قربانیان ترور مشابه پرونده قربانیان سلاح‌های شیمایی است، به همین خاطر پرونده‌های متعددی در داخل کشور و دادگستری تهران با هدف رسیدگی به این جنایات تشکیل شده است.
در حال حاضر چندین رأی در خصوص پرونده اقدامات تروریستی گروهک‌های مختلف صادر شده است و پرونده‌های جدید دیگری نیز در حوزه گروهک‌های تروریستی، در مرحله بررسی، اقدام و رسیدگی است که نتیجه آن متعاقبا اطلاع رسانی می شود. بنابراین در داخل کشور به جنایات گروهک‌های تروریستی به‌خوبی رسیدگی می شود.
با توجه به اینکه این گروهک‌ها در کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند، کاستی‌ها ناشی از کوتاهی نیست و رسیدگی به این پرونده ها دارای پیچیدگی و سیاسی کاری های بسیاری است، چرا که باید آن‌ها را در همان کشورها تحت تعقیب قضایی و فشار قرار دهیم و علیه کشورهای میزبان و گروهک‌ها در محاکم کشورهای میزبان طرح دعوی کنیم.
متاسفانه کشورهای غربی که میزبان گروهک‌های تروریستی هستند، از این گروهک‌ها به‌عنوان ابزار استفاده می‌کنند، پس مادامی که نگاه آن‌ها استفاده ابزاری از گروهک‌های تروریستی است، چگونه می‌توان در محاکم این کشورها علیه این گروهک‌ها و تروریست‌ها طرح دعوی کرد؟ لذا در این پرونده ها توفیق کمی حاصل می شود.
محاکم قضایی کشورهای میزبان گروهک های تروریستی سیاست‌زده عمل کرده و با توجه به اینکه تابع تصمیمات دولتی کشورهایشان هستند، همکاری و همراهی نمی‌کنند. به طور نمونه، چندین پرونده طی سالیان گذشته علیه گروهک تروریستی منافقین توسط قربانیان در کشور فرانسه تشکیل شد، اما هنوز این پرونده ها به نتیجه نرسیده و نظام قضایی فرانسه هر بار به بهانه‌ای، رسیدگی به این پرونده‌ها را طولانی می‌کند و تمایلی به رسیدگی ندارد.
در سایر کشورهای اروپایی نیز روند به همین منوال است، اما طبیعتا این موضوع نباید مانع پیگیری پرونده های جدید از سوی ما شود. از این جهت باید حرکت هایی در سطوح سیاسی، بین‌المللی و حقوقی - قضایی انجام شود تا ما بتوانیم این تروریست‌ها را در هر جایی که هستند، تحت تعقیب قرار دهیم. البته ناگفته نماند که جمهوری اسلامی در زمینه آشنایی افکار عمومی با جنایات گروهک‌های تروریستی به توفیقاتی زیادی دست یافته است.
امروز اکثر دولت ها، سازمان های بین‌المللی و شهروندان کشورها با جنایات گروهک های تروریستی، خصوصا منافقین علیه مردم ایران آشنا هستند. در حقیقت، اقداماتی که اخیراً علیه گروهک تروریستی منافقین در آلبانی و سایر کشورها صورت گرفت، حاصل همین روشنگری‌ها و پیگیری‌هاست که بسیار ارزشمند است.
طبیعی‌ست که ما نباید به این حد قانع شویم و باید تروریست‌ها را در هر کشوری که هستند، تحت تعقیب قضایی قرار دهیم، موضوعی که نیازمند اراده سیاسی کشورهای میزبان است و قطعا تا این کشورها اراده لازم را نداشته باشند، پیگیری قضایی امری ساده نخواهد بود.
شاید حمایت برخی کشورها از گروهک های تروریستی در کوتاه مدت برای آن ها نفعی به همراه داشته باشد، اما اینگونه حمایت ها در میان مدت و بلندمدت به ضرر خودشان و امنیت کشورشان تمام خواهد شد؛ لذا امیدواریم با تداوم روشنگری‌ها بتوانیم این کشورها را قانع کنیم تا با محاکمه این گروهگ ها دست از حمایت خود برداشته و یا آن ها را از کشورشان اخراج کنند.

 پیگیری‌ پرونده ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی توسط دستگاه قضایی در ایران و عراق به کجا رسید؟ این پرونده چند متهم دارد و متهمان اهل چه کشور هایی هستند؟

 کیفرخواست پرونده ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در اردیبهشت ماه صادر و به دادگستری تهران ارسال شده است، بنابراین شعبه ویژه‌ای مرکب از سه قاضی تشکیل و اکنون مشغول بررسی کیفرخواست پرونده هستند. همچنین اقدامات قضایی درخصوص این پرونده آغاز شده و طبق اصول قانون آیین دادرسی کیفری و سایر قوانین ذی‌ربط، رسیدگی قضایی به این پرونده در دستور کار قرار گرفته است. بنابراین ما در حال حاضر، وارد فرآیند رسیدگی قضایی پرونده در داخل کشور شده‌ایم.
درخصوص رسیدگی به این پرونده در کشور عراق نیز، خوشبختانه ما با نظام قضایی کشور عراق ارتباط بسیار نزدیکی داریم و همواره تاکید کرده ایم که فرآیند تحقیقات در کشور عراق باید هرچه سریع‌تر به پایان برسد تا فرآیند رسیدگی قضایی به پرونده آغاز شود؛ تاکیدی که با قول مساعد از سوی دولت عراق همراه بوده است.
گفتنی است در این مرحله از رسیدگی، متهمان پرونده آمریکایی هستند و قطعا پرونده در همین مرحله بسته نخواهد شد، بلکه متهمانی از سایر کشورها نیز در این پرونده وجود دارند که نیازمند همکاری این کشورها هستیم.

از نظر شما چه مدت زمان نیاز است تا این تحقیقات در مجامع بین المللی به سرانجام برسد؟

تحقیقات مجامع بین‌المللی توسط ما انجام نمی شود. ما فقط یک مجمع داریم که دیوان بین‌المللی دادگستری است که طبق کنوانسیون ۱۹۷۳ کشورهایی که در آن عضو باشند، در چنین مواردی می‌توانند از ظرفیت آن دیوان هم استفاده کنند. دولت جمهوری اسلامی ایران هم بررسی‌ها را در این زمینه آغاز کرده و برخی مقدمات توسل به سازوکار دیوان بین‌المللی دادگستری را انجام داده ایم و این‌که ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری مراجعه خواهد کرد، در دست بررسی است و در حال جمع بندی نهایی هستیم.

با توجه به اینکه کشور ما سال هاست با تحریم های یک جانبه دست و پنجه نرم می کند و مشخصا جانبازان و بیماران خاص ما در حوزه تحریم دارو و ملزومات آن با مشکلاتی جدی مواجه شدند، دستگاه قضا در جهت رفع این مشکل چه اقداماتی را انجام داده است؟

 وزارت بهداشت و دستگاه‌های ذی‌ربط موظف به پیگیری‌ در حوزه کمبودهای دارویی هستند، اما به طور کلی موضوع تحریم‌ها ابعاد حقوق بشری هم دارد. در واقع تحریم‌ها مغایر حقوق بشر است و اکنون کشورهایی که مدام دم از حقوق بشر می‌زنند، با وضع چنین تحریم‌هایی حقوق مردم ما را نقض کرده اند و در این بین گروه‌های آسیب‌پذیری همچون بیماران خاص و جانبازان شیمیایی با معضلات کمبود دارو مواجه شده اند.
ما این موضوعات را در مجامع بین المللی متذکر شده‌ایم و گزارش‌های مختلفی را به مجامع بین‌المللی و حقوق بشری ارائه کرده ایم، حتی گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد را به ایران دعوت کرده و ایشان گزارش مستند بسیار خوبی را در این زمینه تدوین و ارائه کرده است.
ما به تلاش‌های خود در زمینه آگاه‌سازی افکار عمومی بین‌المللی و سازمان‌های بین‌المللی در مورد آثار منفی تحریم‌ها و حقوق بشر فعالانه حرکت می‌کنیم و توانستیم با این قبیل اقدامات، یک روشنگری بسیار مهمی را در حوزه تحریم‌های یکجانبه که مغایر حقوق بشر و حقوق بین‌الملل است، انجام دهیم.
قطعا این قبیل اقدامات، زمینه را فراهم می‌کند تا کشورهایی که قربانی تحریم‌ها هستند به محاکم ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی مراجعه کنند و علیه کشورهای واضع تحریم، دست به طرح دعاوی بزنند.