قرآن سوزی در سوئد مغایر با آزادی بیان و احترام به مذاهب

به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین الملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، دکتر «امیر بی پروا» استاد حقوق بین الملل در یادداشتی درخصوص قرآن سوزی در سوئد و مغایرت جدی آن با حقوق بشر، نوشت:

هفته گذشته یک پناهجوی عراقی تبار با اخذ مجوز از دولت سوئد تحت حمایت پلیس سوئد اقدام به آتش زدن قرآن کریم، کتاب آسمانی مسلمانان در سوئد کرد که این عمل هتک حرمت نسبت به مقدسات مسلمانان از سوی نهادهای مذهبی و فعالان جامعه مدنی مورد محکومیت قرار گرفت. ظاهرا اقدام دولت سوئد در صدور مجوز و فراهم کردن محافظت از تجمع تک نفره این شخص پناهجو بر مبنای قوانین داخلی سوئد در زمینه حق بر تجمع و آزادی بیان صورت گرفته که البته با استانداردهای بین المللی آزادی عقیده و مذهب و حق بر تجمع در اسناد بین المللی و منطقه ای حقوق بشر مغایرت جدی دارد.

حق بر آزادی بیان در ماده 19 میثاق حقوق مدنی و سیاسی به عنوان یکی از حق‌های حقوق بشری که مبنای اعمال حقوق مدنی و سیاسی می‌باشد مورد شناسایی قرار گرفته است و به موجب ماده 19 میثاق حقوق مدنی و سیاسی، "هر کس حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سر حدات خواه شفاهاً یا به صورت نوشته یا چاپ یا به صورت هنری یا بهر وسیله دیگر بانتخاب خود می‌باشد" اما حق بر آزادی بیان یک حق مطلق نیست و دارای قیودی است که در بند 3 ماده 19 میثاق حقوق مدنی و سیاسی آمده است :"حق بر آزادی بیان تابع محدودیت‌هایی در ارتباط با حقوق دیگران، نظم عمومی، امنیت، سلامت و اخلاق عمومی" می باشد. نص ماده 19 میثاق حقوق مدنی و سیاسی نشان می‌دهد آزادی بیان اطلاق ندارد و بیان‌هایی که منجر به هتک حرمت عقاید، باورها و اعتقادات دیگران می‌شود مغایر با ماده 19 میثاق حقوق مدنی سیاسی می‌باشد لذا عمل پناهنده عراقی تبار و اقدام دولت سوئد در صدور مجوز مغایر با ماده 19 میثاق حقوق مدنی و سیاسی است.

کمیته حقوق بشر سازمان ملل در نظریه تفسیری شماره 10 محدودیت های مربوط به آزادی بیان را تامین منافع فرد و جامعه می داند. نظریه عمومی شماره 34 کمیته حقوق بشر محدودیت‌های آزادی بیان را بر مبنای نظم عمومی و اخلاق توجیه می‌کند. هتک حرمت به کتاب مقدس مسلمانان توجیهی برای مبنای ماده 19 میثاق ندارد و در قلمرو محدودیت‌های قانونی آزادی بیان می باشد.

حق بر تجمع در ماده 21 میثاق حقوق مدنی و سیاسی به عنوان یکی از جلوه های این حقوق مورد شناسایی قرار گرفته است. به موجب ماده 21 میثاق حقوق مدنی سیاسی " حق تشکیل مجامع مسالمت‌آمیز به رسمیت شناخته می‌شود اعمال این حق تابع هیچ گونه محدودیتی نمی‌تواند باشد جز آنچه بر طبق قانون مقرر شده و در یک جامعه دمکراتیک به مصلحت امنیت ملی یا ایمنی عمومی‌ یا نظم عمومی‌ یا برای حمایت از سلامت یا اخلاق عمومی‌ یا حقوق و آزادی های دیگران ضرورت داشته باشد" ماده 21 میثاق اجتماعات مسالمات آمیز را به رسمیت شناخته است، این در حالی است که قرآن سوزی با عنوان و هدف اجتماعات مسالمت آمیز مغایرت دارد و از قلمرو ماده 21 میثاق حقوق مدنی سیاسی خروج موضوعی دارد و اجتماعی که منجر به هتاکی به اعتقادات یک گروه از پیروان ادیان ابراهیمی با جمعیتی بیش از یک میلیارد بشود مسالمت آمیز نیست و این اجتماعات در صدد نفرت پراکنی و ترغیب به خشونت هستند و دولت سوئد در ارتباط با صدور مجوز مرتکب نوعی معاونت در تشویق و تحریک به خشونت گردیده است.

کمیته حقوق بشر سازمان ملل در نظریه تفسیری شماره شماره 37 اعلام می دارد که حق بر تجمعات مسالمت آمیز یک حق جمعی است در حالی که هتاکی به قرآن یک عمل انفرادی با مجوز و اطلاع قبلی پلیس بود که از قلمرو ماده 21 میثاق خروج موضوعی دارد و مشمول حق بر تجمع نمی باشد و به تعریفی که «مانفرد نواک» از حق بر تجمع ارائه داده است یک تجمع لازم است که 2 یا 3 نفر باشند و در اینجا اساسا تجمعی شکل نگرفته است.همچنین کمیته در نظریه تفسیری شماره 37 دایره شمول ماده 21 میثاق را صرفا تجمعات مسالمت آمیز می داند.

کنوانسیون اروپایی حقوق بشر نیز در10 ماده حق بر آزادی بیان را مورد شناسایی قرار داده است اما آن را یک حق مقید به رعایت نظم عمومی، حقوق دیگران، اخلاق و.... نموده که از رویه ماده 19 میثاق حقوق مدنی سیاسی پیروی کرده است.

اقدام دولت سوئد در صدور مجوز برای قرآن سوزی و حمایت از عامل این اقدام هتاکانه مغایرت با تعهدات دولت سوئد به موجب میثاق حقوق مدنی سیاسی و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را دارد و موجبات مسئولیت دولت سوئد را فراهم می آورد.