به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، آلنا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در پایان سفر ۱۱ روزه خود به ایران با هدف بررسی اثر تحریم‌های یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر در چارچوب تحریم‌های یکجانبه اعمال شده بر کشورمان، نشست خبری با حضور خبرنگاران و نمایندگان رسانه های مختلف داخلی و خارجی برگزار کرد.
آلنا دوهان، در آغاز سخنانش با اشاره به اینکه آمریکا تحریم‌های یکجانبهای را علیه ایران اعمال کرده، گفت: تحریم‌های یکجانبه باعث نقض حقوق بشر میشود.
دوهان، با بیان اینکه سفر من به جمهوری اسلامی ایران از هشتم تا ۱۸ ماه می ۲۰۲۲ با هدف جمع آوری اطلاعات درباره تاثیر تحریم‌های یکجانبه بر بهره مندی این کشور از حقوق بشر انجام شد، افزود: ایران در بازه زمانی طولانی مدتی هدف تحریم‌های یکجانبه بوده است و آمریکا به ویژه ایران را با هدف ایزوله کردن این کشور از عرصه های بین المللی، هدف تحریم‌های اقتصادی و مالی قرار داده است.
وی همچنین گفت: امروز گزارش اولیه خود را در این باره ارائه میدهم و گزارش نهایی به شورای حقوق بشر سازمان ملل در سپتامبر ۲۰۲۲ ارائه میشود. از دولت ایران و ستاد حقوق بشر برای تسهیل این سفر تشکر میکنم؛ همچنین از تمامی سازمانها، اعضای دانشگاهها و کسب و کارها که از این سفر حمایت کردند، تشکر میکنم.
گزارشگر ویژه سازمان ملل، با اشاره به اینکه با تحریم‌ها موضوع تحصیل فرزندان پناهندگان و تامین سلامت آنها نیز تحت تاثیر قرار می گیرد، اظهار داشت: وقتی درآمد دولت بر اثر تحریم‌ها کم شده و نتواند صادرات انجام بدهد، موضوع های وابسته به این درآمدها متاسفانه آسیب می بینند. تحریم‌ها باعث میشوند تا بخشی از خدمات نیز آسیب ببینند؛ مثلا در بحث صنایع دستی گفته میشود که ۹۰ درصد تولیدات صادر میشدند و اکنون این موضوع مورد آسیب قرار گرفته است.
وی ادامه داد :برخی از خدماتی که به اتباع خارجی ارائه میشد بر اثر تحریم‌ها دچار مشکل شده، صنعت گردشگری دچار مشکل شده و فعالیت بانکها به مشکل خورده است. تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد و همه مردم خواهد بود، من در گزارش کتبی، جزئیات را گفتهام و جزئیات بیشتر در گزارش نهایی به شورای حقوق بشر آمده است.
دوهان، در بخش دیگری از این نشست خبری درباره برخی فضاسازیها درباره سفر وی به ایران، گفت «پیش از سفر من به ایران جریانی ایجاد شد که خواستار عدم سفر من به ایران بود؛ این جریان درصدد بود برای سفر من پیش شرط هایی تعیین کند؛ حتی دبیرکل سازمان ملل هم این موضوع را مطرح کردند که این موارد نباید بر سفر من تاثیری بگذارد. در واقع تجربه من نشان میدهد که کشورهای تحمیل کننده تحریم، مخالف اصلی سفرهای من هستند.
تحریم‌های یکجانبه ناقض حقوق بین الملل هستند/ تاثیر تحریم‌ها بر بیماران خاص و داروها
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه درباره تاثیر تحریم‌ها، گفت: تاثیر این تحریم‌ها وحشتناک بوده و آمار و ارقامی که من جمع کردم برای سفیر کشور اعمال کننده تحریم در کشور میزبان حیرت برانگیز بود؛ واقعیت این است که تاثیر این تحریم ها ناقض حقوق بین الملل است؛ من کارم را به مسائل سیاسی پیوند نمیدهم؛ من در جریان هستم که ایرانیانی که خارج از این کشور زندگی میکنند نیز تحت تاثیر این تحریم‌ها قرار گرفتهاند؛ تحریم اعمال شده علیه یک دو.لت نباید تا این حد گسترش پیدا کند؛ حتی اتباع دیگر کشورهای حاضر در کشور تحت تحریم به عنوان پناهنده تحت تاثیر قرار میگیرند.»
دوهان، تاکید کرد: حتی بیماران خاص و داروهای خاص تحت تاثیر این تحریم‌ها قرار می گیرند؛ چرا باید بیماران نیازمند به داروهای خاص هدف تحریم‌ها قرار بگیرند؟
وی در ادامه سخنانش گفت: میتوان گزارشهایی را که درباره آثار تحریم‌ها تهیه کردهام، منتشر کنم و توجه جهانی را به این موضوع های حقوق بشری جلب کنم؛ متاسفانه هنوز چارچوب مشخصی برای اعمال تحریم های سازمان ملل و شورای امنیت وجود ندارد؛ بنابراین تهیه گزارش از وضعیت کشورهای تحت تحریم در این مسیر مفید است؛ هرچند اقدامهایی برای تهیه چارچوبهای مذکور انجام شده است.
گزارشگر سازمان ملل همچنین افزود: در مورد تاثیر احتمالی گزارش، باید بگویم که متاسفانه نمیتوانم تاثیری مستقیم در موضوع تحریم‌های یکجانبه داشته باشم؛ من وظیفه دارم با ارائه مستندات و صحبت درباره این موضوع، آن را روشن کنم؛ اگر بتوانیم تحریم‌ها را وارد چارچوب قوانین بین الملل کنیم، کار مهمی انجام دادهایم؛ ما باید چارچوبی برای رسیدگی به تحریم های ثانویه ایجاد کنیم؛ به خاطر تحریم های ثانویه شرکت ها از تجارت با کشورهای هدف منصرف میشوند؛ در واقع مسئولیت من این است که این موضوع ها را مطرح و آگاهی ایجاد کنم.
میزان خسارات ناشی از تحریم‌ها و تاثیر آن بر حقوق کودکان
دوهان، در بخش دیگری از این نشست خبری گفت: تعیین میزان خسارات وارد شده از تحریم‌ها یک کار فنی است؛ خود دولتها بهترین منبع برای چنین برآوردی هستند؛ رویکرد من این است که دولتها این آمار را جمع آوری و به جامعه بین المللی ارائه کنند. مشاهده کودکان بیماری که رنج میبرند یا والدینی که امکان تامین داروی آنها را نداشتند برای من بسیار ناراحت کننده و تاثیر گذار بود، این قسمت از سفر من را بیشتر تحت تاثیر قرار داد.
وی تاکید کرد: وظیفه من این است که غیرقانونی بودن تحریم‌های یکجانبه را بررسی کنم و ماموریت من محدود به همین امر است؛ نگاه به تحریم‌های یکجانبه سیاسی است؛ رسانههایی مانند بی بی سی و رویترز میگویند که این تحریم‌ها آسیبی به حقوق بشر نمیزنند اما متاسفانه آسیبهای مذکور مورد چشم پوشی قرار می گیرند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در بخش دیگری ضمن اشاره به پیامدهای تحریم‌های یکجانبه مانند تاثیر آن بر بیماران پروانهای، ابراز امیدواری کرد که گزارشهای وی و همکارانش و تلاش کشورهای هدف تحریم‌های یکجانبه به تغییر شرایط در این باره منجر شود. در مورد تاثیر تحریم‌ها بر دانشگاهیان گزارشهایی به دستم رسیده، ژورنالهای بین المللی به دلیل تحریم‌ها مقالات ایران را رد میکنند. در خصوص تحریم‌های ثانویه نیز باید به جامعیت و اجرای آنها اشاره کرد.
دوهان در ادامه در خصوص اینکه چه سازوکار بین المللی میتوان یافت تا وضع کنندگان تحریم ها را مورد تعقیب قضایی قرار داد و به نظر شما این گونه تحریم‌ها چه تاثیری بر صلح بین المللی دارند، گفت: در مورد مکانیسم بین المللی علیه وضع کنندگان تحریم های بین المللی می توان به نهادهای حقوقی اشاره کرد؛ به عنوان مثال ایران پروندهای در دیوان بین المللی دادگستری مطرح کرده است؛ در مورد تاثیر تحریم ها بر صلح بین المللی نیز باید بگویم که تحریم های یکجانبه تاثیر زیادی بر بحث صلح بین المللی داشتند؛ من از ایران نمونه نمی آورم بلکه به صورت کلی تر میگویم به دلیل مسائل اقتصادی مهاجرت افزایش می یابد، فقر در میان افراد گسترش می یابد و تهدیدهای امنیتی افزایش می یابند؛ در برخی موارد سازمان های تروریستی نیز از این شرایط استفاده می کنند؛ ابزارهای اصلی برای پیشگیری از تروریسم بین المللی به دلیل تحریم های یکجانبه در دسترس نخواهند بود.