به گزارش مدیریت ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت امور بین الملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، ناصر سراج، معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران امروز چهارشنبه 11 تیر 1404 همزمان با هفته بازخوانی و افشای حقوق بشر آمریکایی در «دهمین کنفرانس بین‌المللی حقوق بشر آمریکایی از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی» ضمن تسلیت سالگرد شهادت سیدالشهدا علیه‌السلام و یارانش و شهادت فرماندهان سپاه، دانشمندان هسته‌ای و جمعی از غیرنظامیان از جمله زنان، کودکان و سالمندان کشورمان در تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، اظهار داشت: ستاد حقوق بشر طی جنگ ۱۲ روزه تقریبا هر روز یک گزارش به نهادها و مجامع بین‌المللی و حقوق بشری ارائه کرده است.

حقوق بشر آمریکایی؛ از نظریه تا عمل

سراج در ادامه به پنج محور مهم نقض حقوق بشر توسط آمریکا اشاره کرد و گفت: محور اول، حقوق بشر آمریکایی؛ از نظریه تا عمل است. حقوق بشر آمریکایی نه یک مفهوم جهانی و انسانی بلکه ابزاری برای توجیه سیاست‌های سلطه گرانه و نقض حقوق دیگران است، آمریکا در دهه‌های گذشته یکی از بزرگترین ناقضان حقوق بشر بوده است، از جمله در اشغال کشورها، کشتار، شکنجه، و تحریم‌های ظالمانه علیه کشورهای مستقل مانند ایران. این کشور همزمان مدعی حمایت از حقوق بشر است اما این ادعاها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و مانع دیده شدن نقض‌های گسترده حقوق بشر توسط خود آمریکا می‌شود.

وی افزود: در داخل آمریکا نیز نقض حقوق بشر مشهود است؛ از جمله وضعیت زندانیان، تبعیض نژادی و نژادپرستی ساختاری و خشونت گسترده علیه زنان و اقلیت‌ها. این مسائل نشان‌دهنده تناقض عمیق میان شعارهای حقوق بشری‌آمریکا و واقعیت های اجتماعی آن است.

دبیر ستاد حقوق بشر تصریح کرد: از لحاظ نظری، حقوق بشر آمریکایی به عنوان بخشی از سیاست و قدرت نمایی آمریکا شکل گرفته است. حقوق بین الملل و حقوق بشر در آمریکا به شاخه ای از علوم سیاسی تبدیل شده که برای توجیه اقدامات تجاوزکارانه و سلطه طلبانه به کار می رود. این رویکرد باعث شده حقوق بشر به ابزاری سیاسی و نه انسانی تبدیل شود.

وی همچنین گفت: به طور کلی، حقوق بشر آمریکایی از لحاظ نظری و عملی، ترکیبی از ادعاهای حقوق بشری و نقض‌های گسترده آن است که هم در داخل آمریکا و هم در عرصه بین المللی به چشم می خورد. این وضعیت ناشی از نگرش استثناگرایی، نژادپرستی و منافع اقتصادی-سیاسی آمریکا است که موجب شده حقوق بشر به ابزاری برای تسلط و تحمیل سیاست های آمریکا تبدیل شود.

حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی

دبیر ستاد حقوق بشر محور دوم را حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی عنوان کرد و افزود: حقوق بشر آمریکایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی به شدت مورد نقد و رد قرار گرفته است. ایشان بارها تأکید کرده‌اند که ادعای آمریکا درباره طرفداری از حقوق بشر صرفا ً یک بهانه و ابزاری برای فریب افکار عمومی و اعمال فشار سیاسی است و آمریکا در واقع به حقوق بشر اعتقادی ندارد بلکه مدافع منافع کمپانی‌ها و سرمایه‌داران بزرگ خود و رژیم آمریکا در سراسر جهان است.

وی ادامه داد : رهبر انقلاب معتقدند که آمریکا خود بزرگترین ناقض حقوق بشر است و در عمل، حقوق بشر را لگدمال می‌کند. نمونه‌های بارز این نقض حقوق بشر شامل حمایت از رژیم‌های دیکتاتوری در کشورهای عربی، سرکوب شیعیان بحرین، بمباران مردم بی‌گناه یمن به کمک عربستان، اشغال نظامی افغانستان، عراق و کشتار صدها هزار نفر ازمردم این کشورها است. همچنین، آمریکا در داخل کشور خود نیز به شدت به تبعیض نژادی علیه سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان ادامه می‌دهد و خشونت‌های پلیسی و جنایات متعدد علیه آنان را نمی‌توان نادیده گرفت.
 

سراج تصریح کرد: ایشان همچنین به جنایات آمریکا در حمایت از رژیم پهلوی در ایران و جنگ اقتصادی و فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی اشاره کرد‌ه‌اند و این موارد را نمونه‌هایی از نقض حقوق بشر آمریکایی دانسته‌اند. رهبر انقلاب می‌گویند که حقوق بشر آمریکایی یعنی حمایت از ظلم و ستم و تبعیض و نقض آزادی‌ها در داخل و خارج آمریکا.

دلایل سوءاستفاده ابزاری آمریکا از حقوق بشر

دبیر ستاد حقوق بشر، محور سوم در این رابطه را دلایل سوءاستفاده ابزاری آمریکا از حقوق بشر عنوان کرد و گفت: دلیل اصلی که باعث می‌شود آمریکا حقوق بشر را به ابزاری برای منافع خود تبدیل کند، عبارتند از:

 تقویت دیپلماسی عمومی و قدرت نرم: آمریکا با ادعای مدافع حقوق بشر بودن، تلاش می‌کند وجهه‌ای موجه و مشروع در جهان ایجاد کند تا بتواند نفوذ و قدرت نرم خود را گسترش دهد. این ظاهر حقوق بشری به آمریکا کمک می‌کند تا سیاست‌های خود را در سطح جهانی توجیه و مشروع جلوه دهد.

توجیه سیاست‌های جاه‌طلبانه و مداخلات نظامی: آمریکا از حقوق بشر برای توجیه حمالت نظامی، تحریم‌ها و فشارهای سیاسی علیه کشورهای رقیب و مخالف خود استفاده می‌کند. به عنوان مثال، حمله به عراق و افغانستان و تحریم‌های گسترده علیه ایران با ادعای حمایت از حقوق بشر توجیه شده‌اند، در حالی که این اقدامات‌ موجب نقض گسترده حقوق بشر شده‌اند.

فشار بر کشورهای رقیب و مخالف: آمریکا از اتهام نقض حقوق بشر علیه رقبای خود مانند چین، روسیه و ایران بهره می‌برد تا آنها را در موضع ضعف و انفعال قرار دهد و به این ترتیب سلطه سیاسی و اقتصادی خود را تحکیم کند. این رویکرد باعث شده که در مقابل متحدان خود که ناقض حقوق بشر هستند، چشم پوشی کند.

 تعریف حقوق بشر بر اساس منافع ملی و سیاسی: آمریکا هنجارها و تعاریف حقوق بشر را به گونه‌ای تفسیر می‌کند که با منافع و اهداف سیاسی خود هم‌خوانی داشته باشد و هرگاه منافع ملی اش ایجاب کند، تعهدات حقوق بشری را نادیده می‌گیرد یا کنار می‌گذارد.

 ابزار معامله گری و اعمال فشار: حقوق بشر در سیاست آمریکا به ابزاری برای معامله گری سیاسی و اعمال فشار به کشورهای مستقل تبدیل شده است تا از این طریق خواسته ها و منافع خود را به آنها تحمیل کند.

پوشش تبلیغاتی برای نقض حقوق بشر: آمریکا با استفاده از رسانه های تحت کنترل خود، خود را به عنوان تنها مدافع حقوق بشر معرفی می کند، در حالی که در عمل خود بزرگترین ناقض حقوق بشر است و جنایات و نقض های گستردهای در داخل و خارج از کشور انجام می دهد.

برخی از مهم ترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط ایاالت متحده آمریکا

سراج در ادامه برخی از مهم‌ترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا به عنوان چهارمین محور در سخنان خود مورد توجه قرار داد و گفت:  ایالات متحده آمریکا با کمتر از ۵ درصد جمعیت جهان، حدود ۲۰درصد از کل جمعیت زندانیان دنیا را در خودجای داده است. این وضعیت، همراه با نرخ بالای خشونت، تبعیض نژادی و مشکلات ساختاری در نظام قضایی و پلیس، همواره موردانتقاد نهادهای حقوق بشری بوده است.

وی بیان کرد: مهمترین مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا را می توان در دو حوزه داخلی و بین المللی دسته بندی کرد که در سطح داخلی عبارتند از:

خشونت مسلحانه و نابرابری: آمریکا با نرخ بالای خشونت مسلحانه شناخته می شود که امنیت را برای شهروندانش به ویژه اقلیتها به مخاطره می اندازد.

 نقض حقوق زنان: خشونت علیه زنان، از جمله خشونت شریک زندگی، در آمریکا گسترده است و از هرچهار زن آمریکایی یک نفر مورد ضرب و شتم قرار می گیرد.

 تبعیض نژادی و خشونت پلیس: تبعیض هدفمند علیه سیاه پوستان و سایر اقلیت ها توسط پلیس ودستگاه قضایی آمریکا از موارد بارز نقض حقوق بشر است.

بازداشتگاه گوانتانامو و شکنجه: زندان گوانتانامو نماد نقض حقوق بشر است که در آن زندانیان بدون محاکمه و تحت شکنجه های فیزیکی و روانی نگهداری می شوند.

 نقض حقوق کودکان و بومیان: موارد متعددی از نقض حقوق کودکان، بومیان و پناه جویان در داخل آمریکا گزارش شده است.

 سرکوب آزادی بیان و تجمعات مسالمت آمیز: استفاده غیرقانونی از قوای قهریه علیه معترضان ومحدود کردن آزادی بیان نیز از مصادیق نقض حقوق بشر است.

دبیر ستاد حقوق بشر همچنین مهم‌ترین مصادیق نقض حقوق بشر در سطح بین المللی از سوی آمریکا را اینطور عنوان کرد:

تحریم های یکجانبه و اقتصادی: اعمال تحریم های گسترده علیه ملت ها مانند ایران و افغانستان که باعث محدودیت دسترسی به دارو، مواد غذایی و دیگر نیازهای اساسی شده است.

 حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین: حمایت بی قید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی درکشتار غیرنظامیان فلسطینی به ویژه درغزه و کرانه باختری، از جمله وتوی قطعنامه های بین المللی برای توقف این کشتارها.

 ترور فرماندهان خارجی: ترور هدفمند سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در عراق که به عنوان نقض آشکار حقوق بشر و حاکمیت کشورها شناخته می شود.

 حمایت از جنگ های منطقه ای: حمایت آمریکا از جنگ های یمن و دیگر مناطق با ارائه تسلیحات وپشتیبانی لجستیکی به ائتالف های نظامی و همچنین حمایت از رژیم جنایتکار صهیونیستی در حمایت وحشیانه به غزه، لبنان و جمهوری اسلامی ایران.
 

 حمایت ویژه و ورود مستقیم آمریکا از جنگ های تحمیلی رژیم بعث عراق و رژیم غاصب صهیونیستی علیه ایران
 

معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه ادامه داد: آمریکا همواره خود را مدافع حقوق بشر معرفی کرده و گزارش‌های سالانه ای درباره وضعیت حقوق بشردر کشورهای مختلف از جمله ایران منتشر می کند. این گزارش ها معمولا ً ایران را به نقض حقوق بشرمتهم می کنند و از محدودیت ها و فشارهای موجود بر زنان و اقلیت ها سخن می گویند.

وی با اشاره به جنگ تحمیلی هشت ساله گفت: در جنگ تحمیلی ۸ساله عراق علیه ایران (۱۳5۹-۱۳۶۷)، آمریکا و برخی کشورهای غربی از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس، به طور آشکار یا پنهان از رژیم بعث عراق حمایت کردند. این حمایت ها شامل کمک های مالی، تسلیحاتی و سیاسی بود. در حالی که عراق به طور گسترده مرتکب نقض حقوق بشر، ازجمله بمباران شهرها، استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه غیرنظامیان و رفتار غیرانسانی با اسرای ایرانی شد، آمریکا و متحدانش به جای محکوم کردن این اقدامات، به حمایت از صدام پرداختند. رسانه های غربی و حتی مقامات رسمی بعدها به این نقض حقوق بشر توسط رژیم بعث اعتراف کردند اما حمایت آمریکا از این رژیم ادامه داشت.
 

دبیر ستاد حقوق بشر با بیان اینکه نقش آمریکا در جنگ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران بسیار برجسته و تعیین کننده بود، اضافه کرد: این جنگ که باحمله رژیم صهیونیستی به ایران آغاز شد، در واقع با هماهنگی و راهبری کامل آمریکا صورت گرفت و رژیم صهیونیستی صرفا ً به عنوان بازیگر اصلی اما زیر نظر و حمایت واشنگتن عمل می کرد.از دیدگاه تحلیلی، آمریکا نه تنها حمایت اطلاعاتی، تسلیحاتی و عملیاتی گسترده ای از رژیم صهیونیستی ارائه داد، بلکه پس از ناکامی های اولیه رژیم صهیونیستی در رسیدن به اهداف خود (نابودی برنامه هسته ای ایران، تضعیف توان موشکی و تغییر ساختار فرماندهی نظامی ایران)، خود به طور مستقیم وارد جنگ شد و به تاسیسات هسته ای ایران حمله کرد.

وی تاکید کرد: این ورود مستقیم آمریکا به جنگ، نشان دهنده ضعف ساختاری و نظامی رژیم صهیونیستی و همچنین ترس واشنگتن از تبدیل شدن این درگیری به یک جنگ فرسایشی و طولانی مدت بود که می توانست توازن قدرت منطقه ای را به نفع ایران تغییر دهد.در مجموع، می توان گفت که آمریکا نقش فرماندهی، حمایت لجستیکی و تسلیحاتی، و در نهایت مداخله مستقیم نظامی را در جنگ۱۲روزه علیه ایران ایفا کرد و این جنگ را نه صرفا ً یک درگیری منطقه ای بلکه یک عملیات هماهنگ و راهبردی باهدف مهار و تضعیف ایران در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای تعریف نمود.

سراج برخی از مصادیق نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه در نتیجه حمایت کامل ایالات متحده آمریکا از رژیم صهیونیستی در جنگ 12 روزه اخیر را نیز اینگونه بیان کرد:

حق حیات: «در حملات اخیر رژیم صهیونیستی به خاک ایران، صدها نفر از جمله زنان، کودکان، سالمندان، بیماران، دانشمندان و ورزشکاران جان خود را از دست داده‌اند؛ این حملات، بدون رعایت اصل تفکیک میان اهداف نظامی و غیرنظامی انجام شده اند و مصداق بارز محروم سازی خودسرانه از حق حیات محسوب می شوند. هدف قرارگرفتن ساختمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، که محل استقرار خبرنگاران و کارکنان رسانه ای بوده و همچنین بمباران بیمارستان کرمانشاه، ساختمان هلال احمر تهران و اماکن نزدیک به بیمارستان قلب خیابان شریعتی که مراکز درمانی و امدادی هستند، نمایانگر بی توجهی کامل به الزام رعایت حرمت جان انسان‌ها است.»
 

حق امنیت فردی: «حق امنیت جسمی و ذهنی، نه تنها شامل حفظ سلامت جان بلکه حفاظت از سلامت روان افراد نیز می شود؛ تهدید مکرر مردم به بمباران منازل مسکونی شان و ایجاد فضای رعب و وحشت ذهنی، باعث ایجاد اضطراب، ترس مزمن و صدمات روانی گسترده شده است. همچنین حملات به مراکز درمانی و امدادی، نه تنها سلامت جسمی افراد را تهدید می کند، بلکه به طور مستقیم سلامت روانی آنان را نیز تخریب می کند، زیرا بیماران و مجروحان دسترسی به مراقبت های ضروری را از دست می دهند و خانواده‌هایشان، در معرض اضطراب و ناامیدی قرار می گیرند، به طوری که آشکارا نقض حق سلامت مطابق با ماده 12 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.»
 

نقض اصل تفکیک: «اصل تفکیک یکی از ارکان بنیادی حقوق بشردوستانه است که در مواد 43 (2) و 48 پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون های ژنو به وضوح بیان شده است؛ این اصل بر این پایه استوار است که طرفین مخاصمه موظف‌اند در تمامی اقدام های نظامی خود به طور کامل میان نظامیان و غیرنظامیان و همچنین اهداف نظامی و اموال غیرنظامی تمایز قائل شوند. با این حال در حملات رژیم صهیونیستی، بیمارستان کرمانشاه، ساختمان هلال احمر تهران و بیمارستان (بهداری) زندان اوین که به عنوان مراکز امدادی و درمانی شناخته شده و فعالیت‌هایشان کاملا غیرنظامی است، به عنوان اهداف نظامی هدف قرار گرفته اند.این حملات نشان دهنده عدم تمایز میان اهداف نظامی و غیرنظامی و عدم رعایت اصل تفکیک است که بر خلاف تعهدهای حقوق بشردوستانه طرفین درگیری است و منجر به تلفات و آسیب های گسترده غیرضروری به غیرنظامیان شده است.»
 

نقض حمایت های صورت گرفته از خبرنگاران و رسانه ها و نقض حق آزادی بیان: «مطابق ماده 79 پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون های ژنو و همچنین تفاسیر نهادهای حقوق بشری از ماده 19 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، خبرنگاران غیرنظامی که در مناطق مخاصمه حضور دارند، به شرط آنکه مستقیما در خصومت ها مشارکت نکنند، مشمول حمایت کامل به عنوان افراد غیرنظامی هستند. حمله مستقیم به ساختمان خبر صدا و سیما که در آن خبرنگاران، تصویربرداران، تدوینگران، کارکنان فنی و تحریریه مشغول به فعالیت بوده اند، علاوه بر نقض اصل تفکیک، نقض صریح تعهدهای بین المللی در حمایت از رسانه ها و خبرنگاران است.»
 

ماموریت ها و رویکرد ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران نسبت به افشای مصادیق حقوق بشر آمریکای و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی
 

سراج در ادامه محور پنجم سخنانش را افشای حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی عنوان کرد و گفت: ستاد حقوق ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران بر اساس آیین نامه مورخ 27 شهریور 1380 قوه قضائیه تأسیس شده و در سال 1384 با مصوبه شورای عالی امنیت ملی به نهاد فراقوه ای تبدیل شده است. از جمله ماموریت های اصلی ستاد حقوق بشر که با موضوع حقوق بشر آمریکایی مرتبط است می توان به «شناسایی موارد نقض حقوق بشر در سایر کشورها به ویژه رژیم های استکباری و اعلام موضع مناسب در مقابل آن‌ها»، «پیگیری و مقابله با جنایات گروه های تروریستی در عرصه بین المللی و هماهنگی اقدامات قضایی برای مقابله با تروریسم»، «پایش وضعیت حقوق بشر در داخل و خارج کشور به خصوص در مواجهه با اسلام‌ستیزی و تخلفا حقوق بشری به نام مقابله با تروریسم» اشاره کرد.

وی تاکید کرد: ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران مأموریت و رویکرد مشخصی در زمینه افشای مصادیق حقوق بشر آمریکایی و پیگیری حقوق قربانیان ایرانی دارد که شامل موارد زیر است:

افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا: ستاد حقوق بشر به طور مستمر موارد نقض حقوق بشر توسط دولت آمریکا را در ابعاد داخلی و بین المللی بررسی و افشا می کند. این موارد شامل نقض حقوق اقلیت ها، تبعیض نژادی سیستماتیک، خشونت علیه زنان، نقض حقوق کودکان، رفتار خشونت آمیز با پناه‌جویان، وتحریم های ظالمانه اقتصادی است که به ویژه بر مردم ایران تأثیر منفی گذاشته است.

پیگیری حقوق قربانیان ایرانی: ستاد حقوق بشر ضمن محکومیت اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا، ازجمله حمالت نظامی مانند حمله به تأسیسات هسته ای فردو، این موارد را به مراجع بین المللی مانندکمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل گزارش می دهد و خواستار پاسخگویی و اجرای عدالت برای قربانیان می شود. این ستاد همچنین با استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد، نسبت به فعال سازی آنها جهت طرح شکایت در سازوکارهای شبه قضایی حقوق بشری در سطح بین المللی اقدام می نماید. نمونه اخیراین اقدام را می توان در طرح شکایت انجمن تالاسمی ایران به سازوکار شکایت گزارشگر ویژه آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر دید.

موضع تهاجمی و مطالبه گری: جمهوری اسالمی ایران در سال‌های اخیر رویکردی تهاجمی در مواجهه با غرب اتخاذ کرده و خود را از موضع پاسخ دهنده به پرسش‌گر و مطالبه‌گر تغییر داده است. این تغییر رویکرد برگرفته از اسناد بالادستی نظیر برنامه هفتم پیشرفت کشور و سند تحول و تعالی قوه قضائیه است. ستاد حقوق بشر پیشنهاد ایجاد دبیرخانه دائمی برای هفته حقوق بشر آمریکایی را داده تا کشورهای آسیب دیده در این حوزه گرد هم آمده و در مطالبه گری مشترک شرکت کنند.

مستندسازی و ارائه گزارش‌ها: علاوه بر افشای موارد نقض حقوق بشر، ستاد حقوق بشر و مجموعه های فعال در ایران شواهد و تحلیل های حقوقی را مستندسازی کرده و به نهادهای بین المللی ارائه می دهند تازمینه پاسخگویی و اجرای عدالت فراهم شود.

قانونگذاری و مقابله حقوقی: در چارچوب قوانین داخلی مانند«قانون مقابله با نقض حقوق بشر واقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا» نیز، جمهوری اسلامی ایران اقدامات حقوقی و قانونی را برای مقابله با نقض حقوق بشر آمریکایی دنبال می کند.

وی در پایان یادآور شد: در مجموع، ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران با رویکردی فعال و تهاجمی، ضمن افشای مصادیق نقض حقوق بشر توسط آمریکا، پیگیری حقوق قربانیان ایرانی را در مجامع بین المللی و داخلی انجام می دهد و تلاش می کند با ایجاد بسترهای رسانه ای، حقوقی و دیپلماتیک، صدای این قربانیان را به گوش جهانیان برساند.