به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، در پی شیوع کرونا در جهان،اعمال تحریم های اقتصادی غیرقانونی و غیر انسانی امریکا و برخی کشورهای اروپایی علیه ایران و ونزوئلا، جان میلیون ها انسان در معرض خطر قرار گرفته است .

فیلیس بنیس، عضو مؤسسه مطالعات سیاست در واشنگتن دی سی در یادداشتی در این زمینه در سایت شبکه خبری الجزیره نوشت: از ونزوئلا تا ایران، تحریم های اقتصادی غیرقانونی و غیرانسانی واشنگتن، میلیون ها انسان را در معرض خطر قرار داده است. میلیون ها نفر از مردم ایالات متحده مدت ها است که می دانند این که قادر به خرید مواد غذایی، صابون یا دستمال توالت نباشی، یعنی چه. برخی از جاهای بسیار فقیر به اینجا آمده اند و بعضی دیگر جزو 140 میلیون افراد فقیر یا کم درآمدی هستند که در حال حاضر در آمریکا زندگی می کنند، بنابراین، آنها این واقعیات را می فهمند.

اکنون، میلیون ها نفر دیگر نیز به دلیل بحران کووید 19، این کمبودها را تجربه می کنیم، زیرا خرید بر اثر وحشت، قفسه های سوپر مارکت ها را خالی کرده است. کسانی که در بخش مراقبت های بهداشتی کار می‌کنند از نبود ماسک و دستکش شکایت دارند و بیمارستان ها و ایالت ها مجبور هستند برای تأمین تجهیزات تهویه با یکدیگر بجنگند.

آنچه در حال یادگیری آن هستیم، این است که ما قادر به تهیه‌ی مایحتاجمان نیستیم.  در این فرایند، شاید ما بتوانیم با دیگران در سراسر جهان که بسیار هم از ما دور هستند، در مورد کمبودهایشان همدلی کنیم. کمبودهایی که مدت هاست یک واقعیت مشترک برای آنهاست و دولت خود ما مسئول بسیاری از رنج های آنها به شمار می‌رود.

متأسفانه، دولت ترامپ در کنار اینکه خودش در داخل کشور در معرض آزمون قرار دارد و بی کفایتی‌اش را در شرایط همه‌گیری کرونا نشان داده است، سیاست هایی را در سطح جهان تشدید می کند که کار را برای افراد درگیر با این بیماری، سخت تر کرده است.

تحریم ها مانند جنگ ها، تغییرات آب و هوایی و نابسامانی‌های اقتصادی عمل می کنند  و انواع صدمات را به مردم آسیب پذیر وارد می کنند. تفاوت این است که تحریم های اقتصادی به گونه ای طراحی شده اند که زندگی مردم را غیرقابل تحمل کنند. هدف از تحریم های ایالات متحده در ایران، ونزوئلا و کشورهای دیگر، نابود کردن زندگی مردم عادی است، به این امید که حمایت آن‌ها از هرگونه تغییر رژیم که مورد نظر واشنگتن است، افزایش یابد.

مدتها قبل از بیماری همه گیر کرونا و قبل از آنکه واشنگتن تأمین بودجه‌ی سازمان بهداشت جهانی را قطع کند، این مجازات های آمریکایی در حال نقض حقوق بشر و قوانین بین المللی بود. شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تصریح کرد که مجازاتهای اقتصادی می تواند پیامدهای بسیار گسترده ای برای حقوق بشر از جمله حق زندگی، حقوق بهداشتی و مراقبت های پزشکی، حق دسترسی به غذا و رهایی از گرسنگی داشته باشد. همچنین این تحریم‌ها می‌تواند بر حق دسترسی افراد به یک سطح مناسب از زندگی که در آن افراد بتوانند غذا، آموزش، کار و مسکن داشته باشند، تأثیر بگذارد. به ویژه، این شورا بر هزینه های انسانی نامتناسب و تبعیض‌آمیز مجازات های یک جانبه و تأثیرات منفی آنها بر غیرنظامیان به ویژه زنان و کودکان تأکید کرد.

در کنار نقض قوانین بین المللی، تحریم های اقتصادی حتی در چارچوب همان هدفی که ظاهراً به خاطر آن اعمال شد‌ه‌اند نیز عمل نمی‌کنند. هیچ نمونه تاریخی از تحریم های اقتصادی ایالات متحده وجود ندارد که مردم کشور هدف را متقاعد کند تا در پاسخ به آن تحریم به پا خیزند و دولت خود را سرنگون کنند.

در عراق، جایی که 12 سال تحریم های فلج‌کننده ایالات متحده منجر به کشته شدن بیش از 500 هزار کودک در بین دو جنگ واشنگتن در این کشور شد، آمریکا به هدفش نرسید. در کره شمالی، جایی که چندین دهه تحریم ها و دیگر فشارهای ایالات متحده باعث فقیر و منزوی شدن این کشور شد نیز نتیجه‌ی مدنظر آمریکا به دست نیامد. مطمئناً در کوبا هم چنین نتیجه‌ای حاصل نشد که مردم محلی علیه دولت خود به پا خیزند. کوبا، جایی است که چندین دهه تحریم مانع از مأموریت های پزشکی کوبایی‌ها به اقصا نقاط جهان برای پاسخگویی به بحران‌ نشده است، همچنین در این کشور بهترین مراقبت های بهداشتی به افراد ارائه می‌شود.

اما با وجود این ناکامی‌ها، واشنگتن همچنان به اعمال تحریم هایی می پردازد که جان ده ها میلیون نفر را می‌گیرد. حتی این تحریم‌ها در شرایطی ادامه دارد که کرونا ویروس سطح جدیدی از ویرانی ها را بر زندگی فقیرترین و محروم‌ترین افراد اعمال کرده است.

فشار بر ایران

تحریم های آمریکا سلاح اصلی در کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه ایران است. این تحریم‌ها بارها و بارها توسط دولت ترامپ سخت‌تر شده اند.

این تحریم ها ده ها سال است که وجود دارند. پیش از آنکه دولت اوباما توافق هسته ای ایران را در سال 2015 امضا کند، این تحریم‌ها درد و رنج عظیمی را برای مردم عادی ایجاد کرده بودند. در سال 2012، بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد گزارش داد که تحریم های اعمال شده بر جمهوری اسلامی ایران تأثیرات قابل توجهی بر روی تمامی مردم از جمله در زمینه‌ی مواد غذایی و دارو داشته و آن‌ها را با کمبود مواجه کرده است.

توافق هسته ای منجر به لغو برخی از این تحریم ها شد. اما هنگامی که ترامپ در سال 2018 از برجام کناره‌گیری کرد، این تحریم‌ها دوباره اعمال شدند. همچنین تحریم های ویرانگر جدیدی نیز از سال 2018 تا کنون علیه ایران به کار گرفته شده است.

به طور رسمی، موارد انسانی مانند دارو از تحریم‌ها معاف هستند. اما در عمل، محدودیت های تجاری و ترس بانکها از مجازات در صورت انجام هرگونه معاملات مالی با شرکت های ایرانی، این معافیت های رسمی را به یک شوخی بد تبدیل کرده است. این امر منجر به افزایش شدید قیمت کالاهای ضروری و کمبود شدید داروهای اساسی می شود. این تحریم ها همچنین تولید و صادرات نفت را محدود کرده و شدیداً سطح دسترسی به ارزهای خارجی مورد نیاز برای تأمین نیازهای غذایی و پزشکی مردم را کاهش داده است. مهم اینکه، همه‌ی اینها قبل از فوران همه گیری بیماری کرونا وجود داشت.

در حال حاضر، ایران با توجه به افزایش سرعت انتشار بیماری به عنوان یکی از بدترین نقاط در سراسر جهان باقی مانده است. ده ها هزار ایرانی تست کرونا ویروسشان مثبت بوده و هزاران نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. در همین حال، همانطور که نیویورک تایمز گزارش می دهد، تحریم های ثانویه بر موسسات مالی و شرکت هایی که با ایران تجارت می کنند، خرید کالاهایی مانند ونتیلاتورها را برای معالجه بیماران توسط ایران تقریبا غیرممکن کرده است. البته، دیده بان حقوق بشر، ده ها تن از سناتورها و اعضای کنگره آمریکا و گروهی از مقامات با نفوذ سابق این کشور و مقامات بین المللی، همگی از دولت ترامپ خواسته اند که اجازه تعلیق بشردوستانه تحریم ها را بدهد. اما این تحریم‌ها روز به روز سخت‌تر می‌شوند.

در اواسط ماه مارس، یعنی درست زمانیکه ویروس ویرانگر کرونا در حال قربانی گرفتن از میان مردم بود، واشنگتن تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کرد که مطمئناً رنج های غیرنظامیان را بیشتر کرده است. گفتنی است، ترامپ در پشت صحنه‌ی تصمیم صندوق بین المللی پول برای رد تقاضای وام 5 میلیارد دلاری ایران ناامید دست داشت. تهران این مبلغ را برای تقویت سیستم مراقبت های بهداشتی متلاشی شده‌اش درخواست کرده بود. در عین حال، ترامپ منافقانه پیشنهاد کمک پزشکی را به ایران مطرح کرد، زیرا می دانست تهران چنین کمک هایی را از دولتی که مسئول رنج هایش هست، رد می‌کند.

در همین حال، نیروی دریایی ایالات متحده دو هواپیما حامل برخی گروه‌ها را به همراه یک بمب افکن B-52 برای گشت زنی به خلیج فارس فرستاد. این یک پیشرفت شوم است، زیرا دولت ترامپ عمداً یک کشور ویران شده به واسطه‌ی بیماری همه گیر را نه تنها با ویرانی اقتصادی بلکه با جنگ همه جانبه تهدید می کند.

ونزوئلا

ایالات متحده سالها مجازاتهای سیاسی شدیدی را به ونزوئلا تحمیل کرده است.

در این ارتباط، جامعه شناس ونزوئلا و عضو انستیتوی فراملی ادگاردو لاندر تصریح کرده است: دولت های متوالی در ایالات متحده از روز اول با روند بولیوارین در ونزوئلا مقابله کردند و از افراطی‌ترین بخش های مخالف دولت، به لحاظ مالی و سیاسی پشتیبانی به عمل آوردند. جورج دبلیو بوش از کودتای 2002 حمایت کرد و کنگره نیز پشتیبان قانون دفاع از حقوق بشر و جامعه مدنی ونزوئلا در سال 2014 بود. گفتنی است، این قانون رئیس جمهور آمریکا را ملزم به اعمال مجازات هایی از قبیل مسدود کردن دارایی و محدودیت ویزا برای مقامات دولت ونزوئلا که مسئول نقض حقوق بشر هستند، می کند. در سال 2015 باراک اوباما دستور اجرایی جدیدی صادر و بعداً آن را تجدید کرد. این دستور اجرایی، اعلام وضعیت اضطراری ملی با توجه به تهدید غیرمعمول و خارق العاده برای امنیت ملی و سیاست خارجی ایالات متحده ناشی از اوضاع ونزوئلا بود.

این دستور اجرایی در کنار فرمان‌های دیگر، زمینه را برای تحریم های اقتصادی آماده کرد. به این ترتیب، تحریم ها علیه ونزوئلا یک سیاست دو حزبی بوده است، اما این دولت ترامپ بود که اعمال تحریم های مستقیم مالی، تجاری و اقتصادی علیه ونزوئلا را آغاز کرد و از اوت سال 2017 با هدف صریح تغییر رژیم در ونزوئلا این تحریم‌ها را در دستور کار قرار داد. این اقدام ترامپ به طور چشمگیری به تعمیق بحران اقتصادی کنونی ونزئلا کمک کرده است.

اکنون که دولت ترامپ عملیات تغییر رژیم علیه ونزوئلا را تسریع کرده و حتی رهبر مخالفان به نام خوان گوایدو را به عنوان رئیس جمهور این کشور به رسمیت شناخته است، درد ناشی از تحریم های ونزوئلا عمیقاً بدتر شده است. ادریس جزایری، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد که مسئول بخش تحریم های اقتصادی است، هشدار داد: تغییر رژیم از طریق اقدامات اقتصادی که احتمالاً منجر به انکار حقوق اساسی بشر می‌شود و احتمالاً گرسنگی مردم را به دنبال دارد، هرگز عملی پذیرفته شده در روابط بین الملل نبوده است. نگرانی های واقعی و اختلافات جدی سیاسی بین دولت ها هرگز نباید از طریق تشدید فجایع اقتصادی و مصایب بشردوستانه حل و فصل شود.

قبلاً همه چیز در ونزوئلا وحشتناک بود، سپس بحران کرونا ویروس نیز به مشکلات اضافه شد

در یک فوریت در تاریخ 9 آوریل برای گفتگوی بین آمریکایی، سه فعال سیاسی ونزوئلا با گرایش‌های متنوع نوشتند: مانند ایتالیا، اسپانیا و نیویورک، بیمارستانهای ونزوئلا فاقد کیت تست کافی، دستگاه تهویه هوا و تجهیزات محافظ شخصی برای کارمندان هستند. این بیمارستانها غالباً به برق، صابون و آب تمیز نیز دسترسی ندارند. هزاران پزشک و پرستار از جمله میلیون ها نفری هستند که در سالهای اخیر از کشور گریخته اند و بسیاری از شهروندان که همچنان در این کشور مانده اند، قادر به قرنطینه کردن خودشان در خانه نیستند.

نویسندگانی که در ونزوئلا دست به قلم برده‌اند، دانشگاهیان و فعالان حقوق بشر هستند که به عملکرد دولت و گوایدو به عنوان رهبر مخالفان انتقاد دارند. یکی از نویسندگان، معاون سابق وزیر امور خارجه و رئیس ستاد رئیس جمهور، نیکلاس مادورو است. آنها بخشی از یک گروه متنوع و بزرگتر هستند که از همه طرف های سیاسی کشور خواستند تا برای مقابله با تهدید فوری کرونا ویروس با یکدیگر متحد شوند.

مشکلی که گروه‌های مختلف در ونزوئلا با آن روبرو هستند، ایالات متحده است. دولت ترامپ به جای اینکه از چنین حرکتی برای اتحاد ملی در ونزوئلا حمایت کند یا حداقل کنار بایستد تا در جهت توافق ملی در کشور گام برداشته باشد، نیکولاس مادورو، رئیس جمهور را متهم کرده، درخواست‌های واقعی برای تغییر رژیم در این کشور را مطرح و تحریم ها را بیشتر از قبل تشدید کرده است.

سه فعال ونزوئلا هشدار دادند که این یک روند فاجعه بار است. آنان گفتند: ایجاد اراده سیاسی اساسی برای دستیابی به این توافق که کشور باید برای مقابله با بحران کرونا ویروس متحد شود، با وجود ایالات متحده دشوارتر خواهد بود. اتهامات اخیر واشنگتن علیه مادورو و دستیاران وی در قالب مبارزه با تروریسم و سایر اتهامات مطرح شده، نشانه‌ای نگران کننده از این موضوع است که اقدامات نوظهور برای دستیابی به یک آتش‌بس بشردوستانه در حال تضعیف است.

با این حال، دولت ترامپ همانطور که علیه ایران عمل کرد، در مورد ونزوئلا نیز در کنار تحریم‌ها، تهدید نظامی را تشدید کرده و کشتی های نیروی دریایی را در سواحل ونزوئلا مستقر کرده است. همانطور که روزنامه نیویورک تایمز شرح داده است، واشنگتن درد اقتصادی ونزوئلا و بحران کرونا ویروس را تشدید می‌کند. در واقع، آمریکا در شرایط همه‌گیری جهانی یک بار دیگر از درد در سیاست خارجی استفاده می‌کند.

دنیایی که ما می خواهیم در آن زندگی کنیم، چگونه است؟

بحران هایی مانند کرونا ویروس، سؤالاتی را که در ذهن همه‌ی افراد هست، افزایش می‌دهند. سوالاتی مانند اینکه ما در چه دنیایی می خواهیم زندگی کنیم؟ آیا ما دنیایی را می‌خواهیم که در آن افزایش سلاح، ترس و نفرت از دیگران را داشته باشیم، یا جهانی را می‌خواهیم که کمک های مشترکی را علیه ویروس انجام دهد و فرقی میان هیچ یک از ما نباشد؟

خوشبختانه، در سراسر جهان، مردم تصمیم دارند که پیوندهای انسانی را ایجاد کنند. در ایالات متحده، برخلاف دولتش، مردم به کمیته های کمک متقابل می پیوندند، برای حمایت از کارمندان مراقبت های بهداشتی و افرادی که در خط مقدم پاسخ به کرونا ویروس هستند، تلاش می کنند. مردم آمریکا برای درخواست حمایت از دولت این کشور به نفع جوامعی از ما که بیشترین تأثیر را از کرونا ویروس داشته‌اند، بسیج شده‌اند.

با این وجود، آنچه شرایط فعلی برای ما روشن می کند این است که ما نمی توانیم در مرزهای خودمان محدود شویم. در پاسخ به بیماری همه گیری در این مقیاس، باید تقاضای پایان دادن به تحریم های اقتصادی دولت آمریکا مطرح شود. تحریم‌هایی که دولت و مردم ما را در حالیکه خودشان با خطرات سلامتی، اقتصادی، آب و هوایی و موارد  ضطراری سیاسی بسیاری روبرو هستند، با مشکل مواجه کرده است.