با قتل جورج فلوید شهروند رنگین پوست آمریکایی توسط پلیس آمریکا و همزمان با گسترش اعتراضات در آمریکا و دیگر کشورها علیه رفتار وحشیانه پلیس آمریکا، موج قوی کنشگری برای مقابله با تبعیض نژادی از سوی افکار عمومی، فعالان حقوق بشر، نهادهای تخصصی ملل متحد، دولت‌ها،سازمان‌های غیر دولتی برخاست که خلاصه مطالبه این موج جهانی را، در محکوم کردن تبعیض نژادی و لزوم مقابله جهانی با تبعیض نژادی باید دانست.

کشورهای آفریقایی عضو ملل متحد به این منظور خواهان برگزاری نشستی ویژه و تصویب قطعنامه ای فوری برای نژادپرستی سیستمی، وحشیگری پلیس علیه مردم آفریقا و خشونت علیه اعتراض‌های مسالمت‌آمیز شدند؛ این نشست ویژه در دستور کار شورای حقوق بشر در طی از سرگیری اجلاس چهل و سوم شورا قرار گرفت.

رئیس دوره ای شورای حقوق بشر این پیشنهاد کشورهای آفریقایی را گامی تاریخی ،برای مقابله با تبعیض نژادی دانست، زیرا که این بحث و قطعنامه ناشی از آن به مقابله با تبعیض نژادی علیه رنگین پوستان آفریقایی در تمام نقاط جهان و عدم اعمال خشونت نسبت به اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه تبعیض نژادی می پردازد. قطعنامه شورای حقوق بشر تحت عنوان" نژادپرستی سیستماتیک ، نقض قوانین بین المللی حقوق بشر علیه آفریقایی ها و مردم تبار آفریقا توسط سازمان های اجرای قانون " در 19 ژوئن 2020، با اجماع اعضای شورای حقوق بشر به تصویب رسید. در جلسه شورای حقوق بشر برای تهیه پیش‌نویس این قطعنامه، کمیسر عالی حقوق بشر ملل متحد،کارشناسان مستقل،گزارشگران ویژه و حتی برادر آقای فلوید حضور داشتند.

قطعنامه شورای حقوق بشر،به لزوم پاسخ‌گویی و جبران خسارات مربوط به قتل جورج فلوید و دیگر افراد آفریقایی تبار می‌پردازند و از کمیسر عالی حقوق بشر درخواست بررسی پاسخ‌های دولت‌ها در خصوص اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه نژاد پرستی و استفاده از زور علیه معترضین و روزنامه‌نگاران می نماید.

در این قطعنامه چند نکته حائز اهمیت آمده است:
اول؛ قطعنامه تبعیض و اعمال خشونت را نسبت به افراد آفریقایی تبار به ویژه قتل جورج فلوید را به شدت محکوم می‌کند.
دوم؛ قطعنامه اعمال تبعیض نسبت به آفریقایی تباران را در سازمان‌های عدالت کیفری محکوم می‌کند.
سوم؛قطعنامه از کمیسر عالی درخواست بررسی موارد اعمال خشونت و تبعیض نسبت به آفریقایی تباران و همچنین پاسخ دولت‌ها را نسبت به اعتراضات مسالمت آمیز دارد.
چهارم؛قطعنامه از کمیسر عالی تقاضای ارائه گزارش نسبت به موضوعات درخواست شده در اجلاس های چهل و پنجم و چهل ششم شورای حقوق بشر را می‌نماید.

قطعنامه مذکور از حیث اجماع برای محکومیت تبعیض و تقاضای اقدام از کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، عملا قطعنامه را یک برنامه اجرایی در نظام حمایت از حقوق بشر ملل متحد ساخته است اما منتهای مراتب باید توجه داشت:
اعمال تبعیض و خشونت نسبت به رنگین پوستان توسط پلیس آمریکا صورت گرفته است؛ لذا ضروری بود که به صراحت اقدام پلیس آمریکا محکوم می‌شد و به صراحت از کمیسر عالی حقوق بشر ملل متحد تقاضای بررسی موضوع نسبت به آمریکا می شد.
از طرف دیگر قطعنامه تبعیض و خشونت نسبت به آفریقایی تبارها یا نژاد آفریقایی را محکوم کرده است. ضروری بود که در اینجا به جای محکوم کردن آفریقایی تبارها به کلی همه اشکال تبعیض و خشونت نسبت به همگان را محکوم می کرد تا با اجماع شورای حقوق بشر در یک برنامه عملی کلیه اشکال تبعیض و اعمال خشونت محکوم می‌شد.
هر چند از حیث اجماع در شورا و مشارکت گسترده، این قطعنامه می‌تواند یک گام تاریخی باشد اما شایسته است که این گام تاریخی،با اشاره به نقش آمریکا در اعمال خشونت ، تبعیض و محکوم نمودن کلیه اشکال تبعیض، یک توصیه جهانی حقوق بشری برای نهی دنیا از اعمال خشونت و تبعیض به حساب می‌آمد.


*پژوهشگر حقوق بین‌الملل بشر