پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر_ امروز 17 شهریور برابر با 8 سپتامبر، به عنوان روز جهانی مبارزه با بی‌سوادی نامگذاری شده است. فراگیری دانش نقش به‌سزایی در تکامل شخصیت انسان و رشد جوامع بشری دارد و بی شک بهره‌مندی از سواد که حق هر انسانی است و حداقل آن خواندن و نوشتن است می‌تواند دریچه‌ای مملو از دانش و اطلاعات جدید را به روی فرد بگشاید. از اینرو، افزایش توانایی افراد برای مواجهه با شرایط اجتماعی، درک درست و قدرت حل مسائل و مشکلات، مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی، توانایی برقراری ارتباط با افراد و قدرت حفاظت از ارزش‌های اخلاقی و معنوی، بخشی از مزایای سوادآموزی است.
«حبیب تراقویی»، سرپرست معاونت سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، اقدامات اداره کل آموزش و پرورش این استان را برای رفع بی‌سوادی در مناطق محروم و دور افتاده سیستان وبلوچستان را تبیین کرده که مشروح آن در ادامه می‌خوانید.
* چه تعداد از افراد بیسواد در استان سیستان و بلوچستان در حال آموزش هستند؟
علیرغم سختی‌هایی که در سال 99 وجود داشت، به ویژه گسترش کرونا، حدود 9460 نفر در دوره‌های سوادآموزی آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان تحت پوشش قرار گرفتند. در دوره آموزش انتقالی 7628 نفر و در دور تحکیم 3860 نفر تحت پوشش هستند. این جامعه آماری از سن 10 تا 49 سال را در برمی‌گیرد.
* با توجه به گسترش کرونا دوره های آموزشی به چه صورت برگزار می‌شود؟
استان سیستان و بلوچستان ویژگی‌های خاصی دارد و به دلایل تکثر مناطق دورافتاده، بخش عمده آموزش سواد به صورت حضوری و با رعایت پروتکل‌ها انجام می‌شود. اما آموزش‌های تلویزیونی و آموزش‌های غیرحضوری نیز در دستور کار قرار دارد که حدود 10 الی 15 درصد را شامل می‌شود. در حال حاضر در حال برگزاری امتحانات نهایی هستیم و به زودی برنامه آموزشی 1400 را آغاز می‌کنیم.
لازم به ذکر است که دوره‌های آموزش حضوری دارای پایگاه ثابتی نیستند و از مساجد، خانه‌های آموزش دهنده و هم خانه‌های سوادآموزان برای برگزاری کلاس‌ها استفاده می‌شود. اخیرا مراکز یادگیری و پایگاه‌های ثابتی را در هر شهرستان ایجاد کردیم که به صورت کامل در اختیار سوادآموزی قرار خواهد گرفت.
* چه تعداد از بیسوادان یا بازماندگان از تحصیل را در هر سال تحت پوشش قرار می‌دهید؟
آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان مطابق بخشنامه سازمان نهضت سوادآموزی فعالیت‌های خود را سازماندهی می‌کند. تعداد افراد بیسواد و بازمانده از تحصیل استان بیشتر است. در سال 1400 با رشد 10 درصدی حجم ابلاغی از سوی نهضت سواد آموزی، دوره‌های سوادآموزی را به 16 هزار و 50 نفر رساندیم. این آمار در دوره تحکیم به 6750 نفر و در دوره انتقال هم به 8860 نفر رسید که در حال ثبت نام و تشکیل کلاس هستند.
* جامعه هدف شما آیا تمامی اقشار و گروه‌های جامعه را دربرمی‌گیرد؟
کار مراکز سوادآموزی، جهاد برای ریشه‌کنی بی‌سوادی در سطح جامعه است و شامل همه اقشار و گروه‌ها می‌شود حتی کسانی که در زندان هستند. تقریبا برای 1300 نفر از زندانیان بیسواد یا کم سواد تحت پوشش آموزش و پرورش استان، دوره‌های آموزشی برگزار شده است. زنان روستایی نیز اولویت دیگر ما هستند تا از آموزش‌ها برخوردار شوند.
در سال جاری با کمیته امداد قرار است طی توافقنامه‌ای سوادآموزان این کمیته را تحت پوشش قرار دهیم. توافق و همکاری با تمامی دستگاه‌ها در برنامه سوادآموزی اداره کل قرار دارد.
* اشتیاق مردم و جامعه بیسواد یا کم سواد برای یادگیری و سوادآموزی به چه اندازه است؟
متأسفانه اقبال عمومی در امر سوادآموزی در این استان کمرنگ است. مشکلات معیشتی، گرفتاری‌های شغلی و مشاغل کاذب برخی از عواملی است که موجب می‌شود سوادآموزی در اولویت زندگی افرد نباشد. اما برنامه های تشویقی و رایزنی هایی چون استفاده از ظرفیت شوراها و معتمدین انجام می‌شود تا بتوانیم مردم را نسبت به یادگیری سواد علاقه مند کرده و اهمیت این موضوع را برایشان تبیین کنیم.
* کرونا چه چالش‌هایی در بحث سوادآموزی داشته و چه مشکلاتی برای شما ایجاد کرده است؟
کرونا پدیده‌ای بود که همه بخش‌ها و دستگاه‌ها را در تمام کشور تحت شعاع قرار داد. حوزه سوادآموزی هم خارج از این حوزه و شرایط نبود و نیست. اغلب کلاس‌های حضوری با تعطیلات اجباری شرایط کرونایی غیرحضوری شد ولی به یقین اعلام می‌کنم نتوانست مانع انجام کار ما شود، البته سختی‌های متعددی برای ما ایجاد کرد؛ مثلا برگزاری حضوری امتحانات مقدور نیست و این کار ما را دشوار کرده است.
* با توجه به شرایط خاص این استان ابتکار شما برای ترویج سوادآموزی چه بوده است؟
ما با استفاده از ظرفیت ادغام معاونت سوادآموزی با آموزش و پرورش طی سال‌های اخیر توانستیم جامعه فرهنگیان را برای سوادآموزی به کمک بگیریم. چون قادر به جذب نیروی جدید برای سوادآموزی نیستیم، از ظرفیت حداکثری جامعه فرهنگیان برای سوادآموزی اولیا دانش آموزان بهره بردیم و توافقنامه‌ای با فرهنگیان امضا کردیم که بتوانیم با استفاده از ظرفیت آنها 5 هزار و سیصد بیسواد را تحت پوشش قرار دهیم.
*میزان موفقیت برنامه های سوادآموزی چقدر است؟
موفقیت‌ها به نسبت مشکلات و پراکندگی استان نسبی است اما بین 50 تا 70درصد در انجام آموزش به بیسوادان موفقیت حاصل می‌شود.