کشف گورهای دسته جمعی از کودکان بومی کانادایی و شناسایی حدود 1200 قبر تا به امروز در مناطق مختلف کانادا، بار دیگر نسل‌کشی سازمان‌یافته سرخ‌پوستان را در این کشور مدعی آزادی و امنیت زیر ذره‌بین فعالان حقوق بشر قرار داده است.
کانادا و نقض حقوق ملت ایران
دولت کانادا که همواره بر طبل نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران می کوبد، همواره یکی از اصلی ترین کشورها در نقض حقوق ملت ایران بوده است. پناه دادن به مفسدان اقتصادی فراری از ایران و بستن کنسولگری ایران در آن کشور و به زحمت انداختن میلیون ها ایرانی و همچنین مقابله آشکار و سیستماتیک با حق تعیین سرنوشت ایرانیان مقیم کانادا در جریان انتخابات اخیر، گواه آشکاری بر دروغین بودن ادعاهای این دولت ضد حقوق بشری در رابطه با ایران است.
کانادا و نقض سیستماتیک و فاحش حقوق بومیان
با وجود تمام این ستمگری ها، تا به امروز و همزمان با کشف گورهای دسته جمعی، ذات ضد حقوق بشری این کشور تا به این حد بر جهانیان مکشوف نشده بود.
تاسف آور آنکه این نقض سیستماتیک حقوق بومیان در کانادا و جنایت آشکار علیه این گروه هنوز نیز ادامه دارد. بومیان کانادایی که با بحران دیرپا و لاینحل قتل و گم شدن زنان و دختران بومی در دهه‌های گذشته مواجه هستند، از دسترسی به ساده‌ترین نیاز‌های اولیه خود نیز محروم شده اند.
مشکل آلودگی آب آشامیدنی به سم جیوه، نادیده گرفتن زبان‌های بومی، تبعیض عمدی علیه بومیان در دریافت خدمات دولتی و حمایتی و تصرف اراضی آن ها، از مواردی هستند که تاکنون بار‌ها مورد انتقاد شدید مجامع بین المللی و بی توجهی کانادا قرار گرفته اند.
کانادا و ارتکاب جنایت نسل کشی
اگرچه نژادپرستی و تبعیض نژادی ساختارمند در رژیم های کانادا و ایالات متحده امری متداول بوده و هست اما عبور این نقض گسترده و فاحش حقوق بشر از دایره موضوعی حقوق بشر و ورود آن به حوزه جنایات بین المللی (نسل کشی) امری است که نیازمند پیگیری، تعقیب و پاسخگویی است.
پیگیری جنایات ارتکابی توسط کانادا؛ پیشنهادها و راهکارها
دو اصل بنیادین "مبارزه با بی کیفرمانی" و "مشمول مرور زمان نشدن جنایات" ایجاب می کند که دولت ها و ملت های جهان، امروز بیش از هر زمان نسبت به پاسخگو کردن دول جنایتکار اقدام کنند.
در این چارچوب، شناسایی این وضعیت به عنوان به عنوان یک جنایت بین المللی و نقض آشکار قواعد آمره و بنیادین حقوق بین الملل، تکلیفی اساسی و البته اولیه بر ذمه تمامی دولت ها و سازمانهای بین المللی است. طبیعی است سکوت و انفعال در برابر این جنایات عظیم، شائبه حمایت از نقض فاحش حقوق بومیان در کانادا را به ذهن متبادر کرده و لاجرم مسئولیت بین المللی منفعلان را به دنبال خواهد داشت.
در گام بعدی، تکلیف تمامی دولت ها و سازمانهای بین المللی است که از تمامی ظرفیت های موجود برای از بردن بردن این وضعیت حاصله از تقض از جمله از طریق پیگیری، مسئولیت پذیری و پاسخگو کردن کانادا استفاده کنند. شکی نیست که هیچ اقدامی نمی تواند جبران کننده این جنایات عظیم باشد، لیکن توقف تداوم این رویه جنایتکار علیه کانادا اصلی ترین مطالبه امروز دولت ملت های آزاده جهان است.
بر همین اساس، از دولت های مدعی حقوق بشر که بعضا با سو استفاده ابزاری ایران را در برخی مجامع بین المللی مورد تاخت و تاز و تهاجم قرار می دهند، انتظار می رود تا از ظرفیت های بین المللی موجود از جمله شورای حقوق بشر برای کشف حقایق بیشتر این جنایات در کانادا و نصب گزارشگر ویژه بررسی وضعیت حقوق بشر در کانادا استفاده نمایند و موضوع کانادا را که دیگر از آستانه نقض حقوق بشر فراتر رفته و به آستانه جنایت نسل کشی رسیده است را در یک نشست ویژه مورد بررسی و حقیقت یابی قرار دهند و از این طریق راه را برای ورود به عرصه قضایی بین المللی فراهم نمایند.
جمهوری اسلامی ایران نیز ازتمامی ظرفیت‌های حقوقی خود برای پیگیری این موضوع هم در عرصه داخلی و هم در عرصه بین‌المللی استفاده خواهد کرد چرا که پیگیری حقوق مستضعفان را در سراسر جهان از جمله وظایف ذاتی خود دانسته و برای حقوق تمامی انسان‌ها فارغ از رنگ،نژاد، مذهب و ملیت ارزش و اعتبار قائل است.
امیرحسین محبعلی
دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی