لایحه صیانت از کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت ، گامی مثبت و مبتنی بر رویکرد صحیح اسلامی ایرانی به مسئله زن می باشد. برای اولین بار لایحه ای که در فرایند تبدیل شدن به قانون است اصرار دارد هر آنچه که از مدار عدالت درباره زنان خارج می شود را مصداق خشونت تلقی کرده و متناسب با این ظلم ، جرم انگاری نماید.

کلید واژه های عنوان لایحه: کرامت ، تأمین امنیت بانوان و خشونت به تنهایی بار معنایی و محتوایی لایحه را به مخاطب القا می کند.

آنچه که امروز در اجتماع به عنوان طیفی از نقض حقوق بانوان و احساس نارضایتی و تحت ظلم واقع شدن را در زنان جامعه ما ایجاد کرده است تنها نقص و فقدان قوانین و یا نقض و اجرای بدقوانین نیست بلکه عدم نگاه توأم با کرامت است ، کرامت از ابتدای ترین حقوق اولیه بشر در تمامی فرهنگها و نظامات حقوقی است . در پرتو کرامت سایر حقوق آدمی چون حق حیات ،حق آزادی ، امنیت ، رشد و شکوفایی شناسایی و متبلور شده است .مهمترین دلیل خشونت علیه بانوان هتک کرامت شخصیت آنان است ، خشونت در هر نوع و سطح آن ناقض صلح و امنیت می باشد فلذا اولین وظیفه قانونی حاکمیت صیانت از کرامت است .

اتفاق بی بدیل و مهمی که درخصوص لایحه در قوه قضاییه افتاد این است که جهت واقعی تر کردن لایحه و هر چه بیشتر فراگیرتر شدن آن کار گروههایی در سطح استانها متشکل از نخبگان حقوقی و فعالان مدنی و اجتماعی تشکیل گردیده و خشونتهای بومی هر منطقه شناسایی شد این سطح و ارتباط با لایه نخبگان در جهت ارتقاء لایحه ضمن اینکه سنت حسنه ای می باشد در جهت کار آمد کردن قوانین و لوایح خود اولین نشانه اهتمام بر صیانت از کرامت می باشد و البته اگر این سبک در قوه مجریه نیز در خصوص سایر لوایح عملی شود شاهد قوانین به معنای واقعی خوب که در حوزه اجرا نیز قابلیت اجرایی شدن داشته باشند خواهیم بود و نتیجه بسیار مهم تصویب  قانون خوب جامعه قانون مدار خواهد بود .

لایحه صیانت از کرامت و تامین امنیت بانوان در برابر خشونت ، که با توجه به مراجعات و پرونده ها و مشکلات حقوقی و قانونی مطروحه در قوه قضاییه و نیز اهتمامی که در اجماع بین نخبگان حقوقی، مدنی و اجتماعی در خصوص تدوین و نهایی شدن در این مرحله صورت گرفته  و با رصد مستمر نخبگانی حتی پس از قانون شدن نیز قابل ارتقاء می باشد گام بسیار کلیدی در جهت نهادینه کردن کرامت بانوی ایرانی و نیز رفع خشونت علیه او خواهد بود .

 در سال 1393 مقام معظم رهبری بحث خشونت خانگی و لزوم توجه و تنظیم قوانین باز دارنده در این مورد را برای تامین امنیت بانوان مورد تأکید قرار دادند مندرجات لایحه و محتوای آن با رویکرد بومی ، دینی و وطنی درصدد ایجاد شرایط باز دارندگی بوده لذا از جرم انگاری صرف فاصله گرفته است و با تکیه بر مولفه های مهم و موثر در کم کردن خشونت و  حفظ کرامت زن نظیر 1-تامین امنیت و صیانت از کرامت بانوان 2- تحکیم مبانی خانواده و حفاظت از کیان آن از طریق پوشش ها حمایتی نظیر الف-ایجاد صندوق حمایت ب- ایجاد دفاتر حمایت از بانوان در قوه قضاییه ج- ارتقاء سطح دانش عمومی در جهت پیشگیری از خشونت علیه بانوان د – مکانیسم پرداخت ما به التفاوت دیه بانوان سرپرست خانوار چه در موارد قتل و چه آسیب جسمی برابربا  دیه مردان و پرداخت آن از بیت المال  ه – کاهش ساعت کاری وشناور شدن ساعات کاری بانوان شاغل که هم امکان حضور اجتماعی و افزایش اندوخته اقتصادی برای زن فراهم کرده و هم متناسب با روح و فطرت زن فرصت رسیدگی به امور خانواده را در بستر حمایت قانونی فراهم کرده است . ش- گسترش نظام تأمین و رفاه اجتماعی برای همه بانوان نیازمند که ازجمله حقوق نخستین بشر می باشد .

و به نظر نگارنده مواد 56 و 57 لایحه ذیل مبحث پنجم به عنوان جرایم علیه حقوق و آزادیهای مشروع  که تمرکز و توجه زیادی بر حقوق و آزادی های مشروع بانوان خصوصا در روابط استخدامی و کار فرمایی دارد، از جمله نکات برجسته است که بر اساس نیاز واقعی  طیف گسترده ای از زنان جامعه تنظیم شده است  و مبنی بر نیاز واقعی و  بر اساس مشکل واقعی که به صورت پدیده های نو ظهور نوعی خشونت پنهان علیه زن  متعارف شده است ، مدقانه و هوشمندانه مورد توجه ویژه واقع شده است.

 از جمله نکات برجسته لایحه که نشان از بلوغ حقوقی آن در قوه قضائیه دارد و قابل تحسین می باشد بازبینی شاخص های دادرسی اسلامی و عادلانه در خصوص بانوان می باشد . استفاده از ادبیات حقوق اسلامی و ایرانی در لایحه نظیر واژه با مسمای "بانو " که دارای بار معنایی احترام آمیز است و مبین کرامت ذاتی نه اعطایی برای بانوست (  lady ) و در زبان بزرگان ادب واژه ای است که برای زنان محترم ایرانی استعمال می شده است به معنای ملکه – ماه بانو و خاتون خانه، حس غرور و وقار به زن ایرانی می داده است و به قول فردوسی شیرین سخن :

به هر جای نام تو بانو بود

پدر پیش تختت به زانو بود

تأکید فروان لایحه بر تحکیم مبانی خانواده و حفاظت از کیان آن ، در واقع تأیید نقش محوری و یگانه بانو در خانواده است این تأکید ضمن حمایت از حقوق بانوان و تأمین امنیت آنها ، دارای یک نکته استراتژیک و راهبردیست و آن عبارت از : صیانت از حقوق کودک در پرتو تحکیم مبانی خانواده و حفظ کرامت مادر  می باشد .

لایحه صیانت از کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت نقطه وفاق همه دغدغه مندان حوزه بانوان و خانواده است هم اندیشی و هم افزایی کنشگران این حوزه بدون نگاه و نگرش ابزاری و سیاسی بی شک به ارتقاء کیفی لایحه منجر خواهد شد ومسئله زن و خانواده و خشونت علیه زن که در دنیا یکی از فراگیرترین مصادیق نقض حقوق بشر است در جمهوری اسلامی به طور نظامند حل می شود و البته مطابق آنچه که مقام معظم رهبری می فرمایند مسئله زن و خانواده امروزه از مسائل درجه یک کشور است . امید که با تصمیم سریع دولت محترم مبنی بر تقدیم لایحه به مجلس یکی از مسائل درجه یک مهم کشور حل شود .



*وکیل پایه یک دادگستری و معاون حقوقی موسسه صلح زیبا
دانش پژوه و پژوهشگرمقطع دکترا تخصصی حقوق عمومی