به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، دکتر محمدجواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، در سی‌ وچهارمین نشست ساز وکار گزارش‌دهی دوره‌ای حقوق بشر سازمان ملل موسوم به (یو پی آر) در ژنو سوئیس ایراد سخن کرد و دستاوردهای حقوق بشری و گزارش دوره ای کشورمان پرداخت؛ مشروح سخنرانی را در ادامه می خوانیم:

آقای رئیس، هیئتهای محترم، خانمها و آقایان،

برای من افتخار است که در سی و چهارمین جلسه ی کارگروه یو پی آر حضور دارم،
سازوکار یو پی آر روندی منحصر به فرد می باشد که وضعیت حقوق بشر کشورهای عضو سازمان ملل را به صورت دوره ای بررسی می کند و فرصت بهبود وضعیت حقوق بشر را از طریق اتخاذ اقدامات مقتضی فراهم می آورد.

بنابراین، جمهوری اسلامی ایران یو پی آر را به عنوان سازوکاری که وضعیت حقوق بشر تمام اعضای سازمان ملل را به صورت برابر مورد بررسی قرار می دهد در حد والایی ارزش می نهد.

با توجه به فعالیتهای جهت دار سیاسی سازمان ملل، این رفتار و سازوکارِ نسبتا منصفانه قابل تقدیر می باشد.

سیاسی کاری، جانب داری و بازی های سیاسی به شدت در حال صدمه وارد کردن به اعتبار، تاثیرگذاری و آوازه ی سازمان ملل به عنوان یک نهاد بین المللی که وظیفه اش ایجاد گفتگوهای صلح آمیز و متمدنانه بین ملتهاست، می باشد.

با در نظر گرفتن این حقایق تأسف بار، یو پی آر سرمایه ای ارزشمند می باشد که می بایست خیلی با احتیاط از آن در مقابل فعالیتهایی که ارزش آن را خدشه دار می کنند، محافظت کرد.

آقای رئیس،

با در نظر گرفتن این نکته که ایران از طرفهای معاهدات و اسناد بین المللی حقوق بشری مهمی می باشد، همواره گزارش یو پی آر را امری کاملا جدی تلقی نموده است و حجم کاری قابل توجهی را به آن اختصاص داده است. در نتیجه، امروز ما مفتخریم که گزارشی جامع و پیچیده که تقریبا تمامی توصیه ها را خطاب قرار داده است به این اجلاس باشکوه ارئه دهیم.

آقای رئیس،

گزارش ما با رویکردی سازنده توصیه ها را مورد بررسی قرار می دهد و به عنوان امری بی اهمیت به آنها نمی نگرد. باید بر این نکته تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران راهبرد وچارچوبی مفهومی برای ارتقاء و توسعه ی حقوق بشری دارد که ریشه در عقلانیت اسلامی بر مبنای نظام ما دارد.

در قرآن مجید ما میخوانیم: "لقد کرمنا بنی آدم" که مفهمومش این است که کرامت انسان، آزادی و برابری و تمام حقوقی که به وی اهدا شده است همه از جانب خداوند می باشد و نه کسی دیگر!

کرامت انسانی هدیه و یا صدقه ای نیست که از جانب سازمان ملل یا هر شخص دیگری به انسان داده شده باشد. حقوق بشر یک اختراع غربی یا کالای اروپایی نیست که به دیگران صادر شده باشد! برای ما حقوق بشر قسمتی از عقلانیت ما است که ریشه در اسلام دارد.

آقای رئیس،

 در راستای این هدف، ما سیاستهای خاص و قوانین و مقررات مربوط به آن را اتخاذ و سازوکارهای جدیدی را تاسیس نموده ایم که شامل:

. تصویب و انتشار منشور حقوق شهروندی در آذرماه 1395
. تصویب قانون الحاق بندی جدید در قانون مبارزه با مواد مخدر در آبان 1394
. تصویب قانون حمایت از حقوق افراد با معلولیت های جسمی، دی ماه 1397
. تصویب قانون آیین دادرسی کیفری جدید مطابق با استانداردهای حقوق بشری شامل حقوق متهم (لحاظ نمودن سازوکارهای حمایتی) و تعریف و ممنوعیت شکنجه. ماده 66 آیین دادرسی کیفری در رابطه با نقش سازمانهای مردم نهاد در طرح شکایت در راستای حمایت از حقوق بشر یکی دیگر از ابداعات مهم حقوقی دیگر در این رابطه می باشد.

آقای رئیس،

گزارش جمهوری اسلامی ایران که امروز در محضر شما می باشد فعالیتهایی که از دور دوم به انجام رسیده است را شرح می دهد. در راستای عمل به توصیه های دور دوم، در اولین قدم، شورای حقوق بشرجمهوری اسلامی ایران کمیته ی ملی پیگیری اجرای توصیه های پذیرفته شده متشکل از نمایندگا ن وزارت خانه های مربوطه را در مرداد 1394 تأسیس کرد و همزمان با آن کمیته مشاوره سازمانهای مردم نهاد را تأسیس نمود.

توصیه ها بر اساس موضوعاتشان دسته بندی شدند و سپس به وزارت خانه ها و سازمان های مردم نهاد مربوطه برای اجرا و ارائه ی گزارشهای مربوط به خود اطلاع داده شدند. جلسات متعددی برای هماهنگی و ارزیابی عملکرد دستگاههای مربوطه برگزار گردید.

پس از دریافت گزارشهای مربوطه، کمیته تدوین با حضور نمایندگان وزارت خانه های مربوطه تشکیل گردید و متعاقب بررسی دقیق عملکرد سازمانها و دیدگاههای نمایندگان جامعه مدنی، گزارش کنونی تنظیم گردید.

آقای رئیس،

جمهوری اسلامی ایران همواره در راستای ارتقاء حقوق بشر از طریق اتخاذ رویکردی سازنده تلاش نموده است. با این وجود، ما با چالشهایی نیز در این راه رو به رو بوده ایم.

تحریم های اقتصادی که با عنوان اقدامات یک جانبه ی زورمدارانه شناخته می شوند مانعی بر سر راه دستیابی به توسعه اقتصادی و اجتماعی می باشند و برخوردای از تعدادی از حقوق لحاظ شده در میثاقین حقوق اجتماعی اقتصادی و حقوق مدنی و سیاسی و دیگر حقوق از جمله حق زندگی، بهداشت، کار و توسعه و غیره را غیرممکن می سازند.

تحریم های اقتصادی ظالمانه از سوی آمریکا نمونه ی بارزِ شکلی از تروریسم می باشد که ملت ایران را هدف گرفته است. خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه 1397 و اعمال دوباره ی تحریم های یک جانبه علیه ایران و شرکای تجاری ایران از طریق ارعاب کشورها و جلوگیری از تجارت و سرمایه گذاری در ایران مثالی واضح از تروریسم اقتصادی می باشد که اصول مندرج در منشور سازمان ملل از جمله اصل حاکمیت، استقلال و عدم مداخله در امور داخلی دول دیگر را نقض می کند.

در این رابطه دیوان بین المللی دادگستری در مهرماه 1397 طی حکمی اعلام نمود که برخی از حقوق ایران از جمله حق خرید کالا برای رفع نیازهای بشردوستانه از چنان اهمیت ذاتی برخوردار می باشند که بی توجهی به آنها ممکن است موجد عواقب غیر قابل جبرانی شود و ایالات متحده می بایست موانع ایجاد شده در نتیجه ی اقدام خود در اردیبهشت 1397 را برطرف کرده تا صادرات آزاد غذا، دارو، تجیزات پزشکی و همینطور قطعات و خدمات مورد نیاز برای امنیت هوانوردی به ایران تسهیل گردد. علیرغم الزام آور بودن ذات اقدامات موقتی دیوان، آمریکا در عمل از تبعیت از حکم مذکور سر باز زده است و موانع نه تنها برطرف نگشته بلکه در عمل شدید تر نیز شده اند.

تروریسم نیز مثل تحریم امری وقیحانه برای کرامت انسانی و تهدیدی برای صلح وامنیت بین المللی می باشد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اصلی ترین قربانیان تروریسم و به طور همزمان به عنوان یکی از قوی ترین مبارزین علیه این پدیده شوم باور دارد که تروریسم و افراطی گری به نقض فاحش حقوق بشر منتهی گشته  و همینطور توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ملتها را تهدید کرده است.

آقای رئیس،

ایران همانند گذشته به شرکت در فعالیتها و تبادل نظرهای بین المللی در راستای ارتقاء حقوق بشر ادامه می دهد. علاوه بر این، ایران همواره همکاری خود را با سازوکار حقوق بشر سازمان ملل توسعه داده است و از هیچ تلاش سازنده ای در کار با دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر فروگذار نکرده است.

در این رابطه، تعامل و همکاری با وظیفه داران و دعوت رسمی از سه گزارشگر ویژه برای حق بهداشت، حق غذا و اقدامات یک جانبه ی زورمدارانه برای بازدید از ایران و پاسخ به مکاتبات گزارشگران ویژه، تداوم تلاش برای ارتقاء همکاری با دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر (دوهیئت بلند پایه از دفتر مذکور در تاریخ اردیبهشت 1397 و اسفند 1397 از تهران بازدید کردند) قابل ذکر می باشد. علاوه بر این ، دعوت رسمی از شخص کمیساریای عالی نیز انجام گرفته است.

از سویی دیگر، در طول پنج سال گذشته ما همکاری های حقوق بشری و قضایی با تعدادی از کشورها  از جمله ایتالیا، دانمارک، برزیل، ژاپن، استرالیا، سوئیس، آفریقای جنوبی، اندونزی، و اتحادیه اروپا و همینطور گفتگوهای حقوق بشری با کشورهایی همچون چین، روسیه، قطر و آلمان داشته ایم و همچنان این روند را ادامه خواهیم داد.


آقای رئیس،
نمایندگان عالی رتبه از بخشهای مختلف دولت در هیئت ایرانی حضور دارند که طبق برنامه زمانی جلسه سخنان خود را ایراد خواهند نمود. در این رابطه، از آنجایی که سوالات و پیشنهاداتی از قبل از سوی دیگر هیئتها به ما تحویل داده شده است، هیئت همراه من تمام تلاش خود را در راستای پاسخ به سوالات و پیشنهادات سازنده خواهد نمود.

مشروح اخبار نشست این دوره از شورا را در این پرونده بخوانید:پرونده ویژه/ارئه سومین گزارش ملی حقوق بشری کشورمان به شورای حقوق بشر سازمان ملل