به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر، پایگاه خبری تحلیلی اینترسپت آمریکا در گزارشی جامع و تحقیقی به رویکرد فریبکارانه دولت آمریکا در ادعای کمک های بهداشتی به کشورهای آفریقایی پرداخت.

در این گزارش می خوانیم: با آغاز شیوع کووید 19 در سرتاسر آفریقا، وزارت خارجه آمریکا در توئیتر کمک‌های بهداشتی ایالات متحده به کشورهای آفریقای را به رخ می‌کشد. وزارت خارجه در توئیتی در 25 مارس اعلام کرد که این کشور بیش از 100 میلیون دلار کمک بهداشتی به کشورهای خارجی،‌ از جمله کشورهای آفریقایی، داشته است و گفت که این نشانه تاکید آمریکا بر کاهش «بیماری‌های بومی و تهدیدات بهداشتی درحال ظهور» و «سرمایه‌گذاری بلندمدت روی زندگی آفریقایی‌ها» بود.

این پیام‌ها در مورد آفریقا اینگونه نشان می‌دهند که تمرکز آمریکا بر نجات جان آفریقایی هاست و نه برای پایان دادن به زندگی آن‌ها. اما شواهد بسیاری وجود دارند که نشان می‌دهند در دو کشور آفریقایی که بیش از دیگران مورد توجه نیروی نظامی آمریکا هستند اوضاع بر خلاف این ادعاست.

از سال 2009 که ستاد فرماندهی آفریقای ایالات متحده آمریکا به طور کامل به راه افتاد، نیروهای آمریکایی در بیش از 12 کشور آفریقایی به نبرد پرداخته و بیش از 1500 مورد حمله هوایی،‌ هجوم کماندوها ‌و دیگر ماموریت‌های زمینی را تنها در لیبی و سومالی انجام داده‌اند. اما در حالی که نیروهای آمریکایی صدها میلیون دلار را هزینه حملات هوایی به این دو کشور کرده‌اند، کمک‌های بهداشتی ناچیزی از طرف ایالات متحده نصیب آن‌ها شده است.

ماموریت های آفکام در آفریقا

لیبی و سومالی تنها کشورهای آفریقایی هستند که در آن‌ها آمریکا متهم به کشتار غیرنظامیان و شانه‌خالی کردن از بار مسئولیت این کشتارها است. دافنه اویاتار، که رییس «برنامه امنیت با حقوق بشر» در سازمان عفو بین‌الملل آمریکا است میگوید: «این پیام وحشتناکی را به غیرنظامیان در این کشورها می‌فرستد -مهم تر از همه این پیام است که آمریکا بیشتر نگران پشتیبانی از دولت‌های این کشورهاست تا اینکه بخواهد به مردم رنج کشیده این کشورها کمک کند. طنز داستان آن‌جاست که این پیام تنها باعث بدبینی به آمریکا و نیروهای این کشور خواهد شد و سرانجام باعث می‌شود که مردم از نیروهای مسلحی که آمریکا با آن‌ها می‌جنگد حمایت کنند.»

نیروی نظامی آمریکا تلاش کرده است تا ستاد فرماندهی آفریقای ایالات متحده آمریکا یا آفریکام را به سپاه صلح نزدیک نشان دهد،‌ به جای آنکه آن را یک فرماندهی رزمی جغرافیایی نشان بدهد که بر عملیات‌های نظامی آمریکا و جنگ‌افروزی‌ در خاورمیانه بزرگ نظارت می کند.

جولان ژنرال‌های ارشد و حامیان باعث تقویت این ایده شده است که آفریکام از طریق راهکرد «کل دولت» و همکاری با سازمان‌های غیر نظامی برای پیشبرد منافع ملی امریکا در قاره آفریقا، از قدرت نرم استفاده می‌کند. به عنوان یک فرماندهی «ترکیبی»، مسئولان آفریکام متعهد شده اند که دور از برادران جنگجویشان بایستند و در قبال این گوشه از جهان رویکرد متفاوتی داشته باشند.

در افتتاحیه آفریکام در سال 2008، وزیر دفاع وقت رابرت گیتس گفت :«این فرماندهی عمیقا متفاوت است و گرایش متفاوتی دارد» و تاکید کرد که آفریکام بدنیال ایجاد «همکاری‌های غیرنظامی-نظامی» است. در اوایل امسال فرمانده آفریکام ژنرال استفن تاون‌سند در اظهارات خود در مقابل اعضای کمیته اعتبارات مجلس نمایندگان، باز هم از ذهنیت و راهکار «کل دولت» در این فرماندهی سخن می‌گفت. تاون‌سند در ماه مارس گفت که مشکلاتی همچون کووید 19 «در واقع راهکار نظامی ندارند» و مستلزم همکاری با شرکایی چون وزارت خارجه و اداره توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) هستند.

دو هفته بعد،‌ مرکز رسانه ای آفریقا وزارت امور خارجه در توئیتی اعلام کرد که تمرکز آمریکا بر کمک به آفریقایی هاست و نه بر آسیب‌زدن به آن‌ها. همراه این توئیت یک نقشه رنگی وجود داشت که نشان می‌داد کدام کشورها بیشترین «کمک بهداشتی جهانی» را از سال 2001 تا کنون از آمریکا دریافت کرده‌اند.

در ماه آوریل،‌ مرکز رسانه ای آفریقا نسخه پیشرفته‌تری از آن نقشه را منتشر کرد که شامل لابراتوارهای مرجع ملی می‌شد که با کمک مالی آمریکا برپا شده بودند و عملکرد اصلی آن‌ها حمایت از تشخیص و نظارت بر بیماری و تحقیق در مورد شیوع بیماری‌ها بود. این نقشه‌ها نشان می‌دهند که در کشورهایی که از نظر نظامی برای آمریکا اهمیت بیشتری داشته‌اند،‌راهکار استراتژیک «کل دولت»، که برای بدست آوردن منافع امنیت ملی از قدرت نرم استفاده می‌کند، بیشتر شبیه یک خیال است تا یک واقعیت.

نقشه‌های وزارت خارجه همچنین نشان می‌دهند که این دو کشور کمترین کمک‌های بهداشتی به قاره آفریقا را از آمریکا دریافت کرده‌اند: یعنی کمتر از 500 هزار دلار برای لیبی،‌و از 500 هزار تا 99 میلیون دلار برای سومالی.

حمایت آمریکا، تنها یک خیال
بر اساس آماری که اینترسپت از طریق فرمانده بازنشسته اسکادران نیروی هوایی ایالات متحده، سرهنگ دوم گری پپرز،‌و نیز از طریق یک گروه مستقر در انگلیس به نام Airwars که ناظر بر حملات هوایی هستند به دست آورده است، ایالات متحده حداقل 776 مورد حمله هوایی (و احتمالا بسیار بیشتر از این تعداد) به این کشور آفریقای شمالی را از سال 2011 تا کنون گزارش کرده است.

عمده این حملات در دوران ریاست‌جمهوری اوباما شکل گرفت؛ دولت او اولین سری از حملات گسترده را در سال 2011 در حمایت از شورشیانی که نهایتا رهبر لیبی معمر قذافی را سرنگون کردند براه انداخت. این جنگ کشور لیبی را در هم شکست و آن را به پناهگاهی برای مبارزان اسلام‌گرا تبدیل کرد و همین باعث شدت‌گرفتن دوباره حملات آمریکا به این کشور در سال 2016 شد.

در آن تابستان، رژیم نوپا و بی‌تجربه دولت وفاق ملی لیبی که پس از قذافی تشکیل شده بود از آمریکا در بیرون کردن مبارزان داعش از شهر سرت درخواست کمک کرد. دولت اوباما این شهر را «منطقه دشمنی‌های فعال» نامید و بدین صورت دستورالعمل‌هایی که برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان بودند کمرنگ‌تر شدند و دست نیروی نظامی آمریکا در انجام حملات هوایی بازتر شد. بر اساس بیانیه آفریکام، بین آگوست تا دسامبر 2016، ایالات متحده «495 حمله هوایی دقیق» در این شهر انجام داد.

در سال 2011،‌ رییس‌جمهور اوباما متعهد شد که ایالات متحده «با جامعه بین‌الملل همکاری‌ خواهد کرد تا به مردم لیبی که نیازمند غذا برای گرسنگان و مراقبت پزشکی برای زخمی‌ها هستند کمک کند.»

تقریبا یک دهه بعد مردم لیبی هنوز با چالش مراقبت پزشکی مواجه هستند،‌ و «بخش قابل توجهی از اماکن بهداشتی یا بسته هستند و یا فقط بخشی از آن‌ها کار می کند.»

نقشه‌هایی که وزارت خارجه اخیرا توییت کرده است یکی از دلایل این مسئله رانشان می‌دهد: اینکه حمایت آمریکا تقریبا وجود ندارد.

بر اساس آمار دولت، لیبی یکی از دو کشوری است که کمک بهداشتی مستقیم بسیار اندکی را از آمریکا دریافت می‌کند. (آن کشور دیگر تونس است که نیروهای آمریکا در سال‌های اخیر در آن درگیر نبرد بوده‌اند، اما ثبات نسبی آن کشور باعث تفاوت آن با همسایه‌اش یعنی لیبی می‌شود.)

در حالیکه نیروی نظامی آمریکا حملات هوایی بیشتری را در لیبی انجام داده است، سومالی جایی است که خارج از حیطه عملیاتی سنتکام، برای طولانی‌ترین مدت مورد حملات هوایی قرار گرفته است- و این جنگ با سرعت قابل توجهی در دوران ترامپ شدت گرفته است.

بمباران هوایی، هدیه به سومالی

از سال 2007 تا کنون آمریکا بیش از 220 حمله هوایی در سومالی انجام داده است که بیشتر گروه تروریستی الشهاب را هدف قراد داده است. تعداد حملات هوایی ایالات متحده در سومالی از شروع سال 2020 تا کنون بیشتر از کل حملات هوایی تایید شده توسط آفریکام در کل دوران اوباما بوده است.

بر اساس فایلهای نیروی هوایی که از طریق لایحه آزادی اطلاعات در اختیار اینترسپت قرار گرفته ‌و نیز بر اساس اظهارات سرتیپ بازنشسته دونالد بولداک، که از آوریل 2015 تا ژوئن 2017 فرمانده عملیات ویژه آفریکام بوده است، اگر عملیت‌های زمینی را هم به آمار اضافه کنیم تعداد کل حملات آمریکا به سومالی حتی بیشتر هم خواهد شد.

حدسیات زیادی در مورد کاهش نیروهای آمریکایی در آفریقا شکل گرفته است و کووید 19 باعث توقف و یا کاهش اعزام نیروهای نظامی آمریکا به سراسر جهان شده است. اما به گفته مانلی،‌ تعداد نیروهای اعزام شده به سومالی از سال گذشته تا کنون بین 650 تا 800 پرسنل آمریکایی در تغییر بوده است.
برای اسکان این نیروها و حمایت از صدها عملیات زمینی که در طول سالیان دراز انجام شده است، نیروی نظامی ایالات متحده مجموعه‌ای از پاسگاه‌ها و پایگاه‌ها را در سراسر سومالی ساخته است.

اما کارشناسان می‌گویند که آنچه سومالی واقعا بدان نیاز دارد بیمارستان و کلینیک است. به گفته دفتر هماهنگی اقدامات بشردوستانه سازمان ملل، «نظام مراقبت بهداشتی [سومالی] آن‌قدر تحت فشار، ازهم گسیخته،‌ بدون منابع و امکانات است که نمی‌تواند خدمات پیشگیرانه و نجات‌بخش ارائه بدهد.»

بانک جهانی اخیرا اعلام کرد که «شاخص‌های بهداشت در سومالی جزو بدترین‌ها در جهان است و کووید 19 می‌تواند فشار زیادی را به این نظام مراقبت بهداشتی شکننده وارد کند.»

دکتر احمد المنظری، رییس منطقه‌ای سازمان بهداشت جهانی در بخش مدیترانه شرقی، در ملاقاتی که در اواخر سال 2019 به این کشور داشت گفت: «من از اهداکنندگان درخواست‌ می کنم تا از طریق سلامت مردم سومالی، روی اینده این کشور سرمایه گذاری کنند.» در این کشور 3 میلیون نفر نیازمند کمک بهداشتی هستند.

با این حال آمریکا در 19 سال گذشته تنها 30 میلیون دلار در کمک‌های بهداشتی به سومالی سرمایه‌گذاری کرده است- این مقدار کمتر از کمک آمریکا به 33 کشور دیگر در این قاره است،‌از جمله بوتسوانا (1.1 میلیارد دلار)، اسواتینی (490 میلیون دلار)،‌گینه (365.5 میلیون دلار)، نامیبیا (970.5 میلیون دلار)، و زامبیا (3.9 میلیارد دلار). این کشورها کمتر مورد توجه نظامی آمریکا بوده اند و هیچ حمله هوایی در آن‌ها صورت نگرفته است.

هزینه بمباران بیشتر از کمک ها

به گفته Airwars، حملات هوایی آمریکا در سومالی از سال 2007 تا کنون 142 غیر نظامی را کشته است و از 2011 تا کنون در لیبی 82 کشته غیر نظامی بر جای گذاشته است. با این حال آفریکام تنها به کشته شدن 4 غیر نظامی در آفریقا اعتراف کرده است که دو نفر از آنها در حمله سال 2018 و دو نفر دیگر نیز در سال 2019 در سومالی کشته شده‌اند.

اویاتار اشاره می‌کند که بر خلاف راهکار «کل دولت»، ناکامی آفریکام در هماهنگی با وزارت خارجه احتمالا از دلایل اصلی است که باعث شده غیر نظامیان سومالی هیچ وقت کمک ، غرامت یا جبران خسارتی در قبال کشته‌ها و زخمی‌هایی که حملات آمریکا به جای گذاشته است دریافت نکنند. او در گفتگو با اینترسپت گفت: «حضور حداقلی آفریکام در خاک سومالی همچنین همان دلیلی است که آن‌ها برای توجیه عدم توانایی خود برای تحقیق کافی در مورد ادعاهای تلفات غیر نظامیان بکار می‌گیرند و آن‌ها هیچ تلاشی برای هماهنگی با وزارت خارجه برای انجام این کار نداشته‌اند.

سرهنگ دوم نیروی هوایی جیمز وچری، معاون رییس آفریکام، ‌در واکنش به اخبار مرتبط با ارائه آموزش و تجهیزات به 4 کشور آفریقایی برای برپا کردن و اجرای 4 بیمارستان سیار گفت: «ما افتخار می‌کنیم که در نبرد با این ویروس کشنده در کنار شرکای خود در آفریقا و سراسر جهان ایستاده‌ایم». در بیانیه‌ای که اخیرا آفریکام منتشر کرده است آمده است: «این تلاش نشاندهنده راهکار "کل دولت" است که هدف آن تضمین آموزش،‌منابع،‌و حمایت برای شرکای آفریقایی است تا بدان وسیله از شیوع ویروس جلوگیری کنند.»

اما نه لیبی و نه سومالی و نه هیچ یک از 11 کشور دیگری که در سال‌های اخیر تحت مداخله نظامی آمریکا بوده‌اند از این کمک‌ها دریافت نکرده‌اند.
نسخه دوم نقشه‌ «کمک بهداشتی جهانی» وزارت خارجه، با این ادعا همراه بود که ایالات متحده «بیشترین کمک بهداشتی و انسان‌دوستانه را در قبال پاندمی کووید 9 در جهان داشته است» و این که سرمایه‌گذاری در آفریقا «باعث افزایش ارائه خدمات بهداشتی و دسترسی محلی به این خدمات می‌شود.»

این نقشه همچنین نشان می‌دهد که کشورهایی که تحت حملات هوایی آمریکا قرار داشته‌اند در زمینه «ارائه خدمات بهداشتی» مورد غفلت واقع شده‌اند. از 29 لابراتوار مرجع ملی که از طریق «برنامه اضطراری رئیس جمهور برای کمک به ایدز» حمایت می‌شوند، هیچ یک در سومالی و یا لیبی قرار ندارد. در واقع، تنها 5 مورد از این لابراتوارها در کشورهای واقع شده‌اند که آمریکا در سال‌های اخیر در آنها مداخله نظامی داشته است: دو مورد در کنیا، سه تای دیگر در کامرون،‌جمهوری دموکراتیک کنگو،‌و سودان جنوبی.

در ماه مارس اداره توسعه بین المللی آمریکا، تعهد اولیه برای اختصاص 37 میلیون دلار از صندوق ذخیره اضطراری برای بیماریهای عفونی واگیردار برای 25 «کشور با اولویت بالا» را اعلام کرد. تنها سه مورد از این کشورها در آفریقا بودند. و تنها یکی از آن‌ها -کنیا- از کشورهایی بود که اخیرا آمریکا در آن نبرد نظامی داشته است.

آفریکام به انجام 39 حمله هوایی به سومالی در امسال اذعان داشته است. حتی اگر در هر حمله فقط یک موشک استفاده شده باشد، تقریبا 4.7 میلیون دلار هزینه این حملات بوده است. حال اگر به این مبلغ رقم 120 هزار دلار موشک Hellfire،‌ بخشی از هزینه پهپاد 16 میلیون دلاری MQ-9 Reaper، هزینه سوخت،‌ حقوق خلبان و مسئول رادار و نیروهای زمینی، و دیگر هزینه‌های مربوط به اطلاعات بیشتر و منابع نظارتی برای هر حمله را نیز اضافه کنیم، هزینه نهایی حملات افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند.

اگر هزینه 188 حمله قبلی که از سال 2007 به بعد توسط پهپادها،‌ جنگنده‌های AC-130، هلی‌کوپترهای تهاجمی انجام شده است،‌ و نیز هزینه بمباران‌های نیروی دریایی و حملات موشک کروز را هم در نظر بگیریم،‌هزینه‌ها سر به فلک می‌شکند. به این مقدار اضافه کنید هزینه‌ای را که برای حمایت از نیروهای اتیوپیایی، کنیایی، سومالیایی، و اوگاندایی در صدها عملیات زمینی پرداخت می‌شود- که این هزینه شامل ساخت و هزینه عملیاتی پایگاه‌ها،‌تدارکات،‌ و دیگر چیزهایی مثل هلی‌کوپترهای کانتراکتوری و از این دست موارد می‌شود. سپس به این مبلغ هزینه 776 حمله هوایی به لیبی را اضافه کنید که برای هر یک از آن ها 120 هزار دلار خرج می‌شود، و تا اینجای کار 93 میلیون دلار دیگر به این مبالغ اضافه کنید.

پریانکا موتاپارتی از موسسه حقوق بشر دانشکده حقوق کلمبیا میگوید:‌«حیرت‌انگیز است که آمریکا در حالیکه بمباران‌های خود را در لیبی و سومالی ادامه داده است،‌ مردم این دو کشور را در واکنشی که به این پاندمی کشنده داشته است لحاظ نکرده است و باعث شده که آن‌ها در مقابل گروه‌های افراطی که با ارائه خدمات به دنبال جذب آن‌ها هستند آسیب‌پذیرتر بشوند.»

وزارت خارجه و اداره توسعه بین المللی آمریکا، به سوالاتی که در مورد تخصیص منابع ایالات متحده از آن‌ها پرسیده می‌شود پاسخی نمی دهند. اینترسپت  از دکتر مریدیث مک‌مارو، افسر پزشکی بخش آنفلوانزای سازمان «مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده» در آفریقای جنوبی، پرسید که آیا نمیشود پولی که آمریکا برای فعالیت مقابله با تروریسم در آفریقا هزینه میکند را به شکل بهتری در کمک به بهداشت عمومی هزینه کرد؟ دکتر مریدیث از این سوال عبور کرد و اشاره کرد که آمریکا «حمایت قابل توجهی در گذشته» به کشورهای آفریقایی ارائه کرده است.

اویاتار به این مسئله به شکل دیگری نگاه می‌کند: «این مسئله ماهیت فاسد کمک‌های به اصطلاح امنیتی ایالات متحده به سومالی و لیبی را نشان می‌دهد که شامل کشتار مردم (از جمله تعداد نامعلومی از غیر نظامیان) در این کشورها بوده است؛ این در حالیست که آمریکا کمک‌های بسیار ناچیزی برای بهبود سلامت و تندرستی مردم این کشورها ارائه کرده است.»